Հայաստանում ըստ 2025թ. Հունվարի տվյալների գրանցված է 123 քաղաքական կուսակցություն։ Այս կուսակցությունները պառակտում են ազգային միասնությունը։
Հայաստանը, որպես անկախ պետություն, որդեգրել է բազմակուսակցական քաղաքական համակարգ, որը պետք է ապահովեր ժողովրդավարական գործընթացների զարգացումը և բազմակարծության տարածումը։ Սակայն, պատմության վերջին տասնամյակներում պարզվել է, որ այդ համակարգն ավելի շատ պառակտում է ազգային միասնությունը, քան նպաստում երկրի առաջընթացին։ Մեզանում մի խնդիր էլ կա` պետության ղեկավարին չսիրելը։ Անձին կարող ենք սիրել, կամ չսիրել, բայց հարգել Հայաստանի Հանրապետության բարձրագույն աթոռը բոլորն են պարտավոր, ինչպես հարգում ենք դրոշն ու զինանշանը։
Բազմակուսակցականության հիմնական վնասները
1. Ազգային պառակտում և անկայունություն
Հարյուրից ավելի կուսակցությունների առկայությունը հանգեցնում է քաղաքական դաշտի խառնաշփոթի, երբ յուրաքանչյուր կուսակցություն պաշտպանում է իր նեղ շահերը՝ փոխարենը ծառայելու պետական ու ազգային նպատակներին։ Սա հանգեցնում է պետական կառավարման անկայունության, պառակտվածության և ապաքաղաքականացման։
2. Կոռուպցիայի և շահադիտական գործելաոճի աճ
Շատ կուսակցություններ ստեղծվում են ոչ թե գաղափարական նպատակներով, այլ որոշ անհատների կամ խմբերի անձնական շահերի համար։ Սա հանգեցնում է կոռուպցիոն մեխանիզմների ամրապնդման և պոպուլիստական քաղաքականության ձևավորմանը, որտեղ կուսակցությունները զբաղվում են հիմնականում ընտրողների ձայներ կուտակելու և իշխանության հասնելու խաղով։
3. Պետական զարգացման ռազմավարության բացակայություն
Քանի որ յուրաքանչյուր կառավարություն ձևավորվում է բազմակուսակցական պայմաններում, դրա առաջնահերթ խնդիրներից մեկը դառնում է ոչ թե երկարաժամկետ զարգացումը, այլ հաջորդ ընտրություններին պատրաստվելը։ Այս քաղաքական անկայունությունը խոչընդոտում է երկրի տնտեսական, ռազմական և մշակութային զարգացման ծրագրերի իրականացումը։
Առաջարկվող այլընտրանքային մոդելը
Հայաստանի պես փոքր պետության համար ավելի նպատակահարմար կլիներ միապետական կամ կենտրոնացված կառավարման մոդել, որը կապահովեր ազգային միասնություն և երկարաժամկետ ռազմավարություն։
1. Ազնվականության և ազգային առաջնորդության վերականգնում
Պետական իշխանությունը պետք է կենտրոնացվի միապետի ձեռքում կամ ազգային առաջնորդի, ով կունենա ոչ միայն պետական, այլև ազգային շահերի պաշտպանության առաքելություն։ Այս մոտեցումը թույլ կտա ապահովել կայունություն, կանխել քաղաքական պառակտումները և ամրապնդել ազգային ինքնագիտակցությունը։
2. Մինչև երեք կուսակցության սահմանափակում
Բազմակուսակցականությունը կարելի է սահմանափակել առավելագույնը երկու-երեք կուսակցությամբ, որոնք կարտահայտեն հիմնական գաղափարական ուղղությունները՝ ազգային-պահպանողական, սոցիալ-ժողովրդավարական և տնտեսական-ազատական։ Սա կկանխի անկանոն կուսակցությունների առաջացումը և քաղաքական համակարգի անպետք բարդացումը։
3. Երկարաժամկետ ռազմավարական կառավարում
Որպեսզի պետությունը կայուն զարգանա, անհրաժեշտ է երկարաժամկետ պետական ռազմավարություն՝ հիմնված ազգային և պետական շահերի վրա։ Միապետական կամ կենտրոնացված կառավարման մոդելն ավելի շատ հնարավորություն կտա այսպիսի ծրագրերի իրականացմանը, քանի որ որոշումները չեն կախված լինի քմահաճ ժողովրդական քվեարկություններից, այլ երկարաժամկետ տեսլականից։
Հայաստանի ներկայիս բազմակուսակցական համակարգը մեծ վնասներ է հասցնում ազգային միասնությանը և պետական կառավարմանը։ Ժողովրդավարության ձգտումը չպետք է հանգեցնի ազգային քայքայման։ Պետության ապագայի ապահովման համար անհրաժեշտ է անցում կատարել առավել կենտրոնացված կառավարման մոդելի՝ վերականգնելով ազգային առաջնորդությունը և սահմանափակելով կուսակցությունների թիվը։ Միայն այսպես կարելի է կառուցել ուժեղ, միացյալ և զարգացած Հայաստան
Hay Azian
Խմբագրի սյունակ/Նիդ.օրագիր/02.04.25
