ՀԱՇՄԱՆԴԱՄՆԵՐԸ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅԱՆ ԼԻԱՐԺԵՔ ԱՆԴԱՄ ԵՆ

Աշխարհի բազմաթիվ լեզուներով գոյություն ունի խոսքի՝ գրավորից բանավորի վերափոխող գործիքներ, որը հանրության այդ առումով կարիքավոր շերտին թույլ է տալիս, իրոք լինել հասարակության լիարժեք անդամ։  Ստուգումից պարզում ենք, որ միայն ՀԱՅԵՐԵՆՆ Է զրկված եղել այդ հնարավորությունից՝ բազմաթիվ հաշմանդամների զրկելով բնակչության մյուս խմբերի հետ ունենալու հավասար իրավունքներ։ Փաստորեն նման հնարավորության բացակայությունը մարդու ՝ տվյալ դեպքում հաշմանդամ մարդու իրավունքների կոպիտ խախտում է եղել։ Հասարակությունը չի պատկերացրել թե այդպիսի մոտեցումը հարցին մարդու իրավունքների ինչպիսի ոտնահարում է, ըստ էության։ Այսօր USAID կազմակերպությունը նյութ և հաղորդագրություն է տարածել այն մասին, որ, վերջապես, հայերենով հավելվածը պատրաստ է։ Սա ողջունելի քայլ է։ Վերջապես նման հավելվածի կարիք ունեցողները կկարողանան լիարժեք շփվել և չեն լինի անտեսված։

Ինչպես նշում է USAID  Armenia-ն հավելվածի միջոցով վերանում են խոչընդոտները և կառուցվում է  ներառականություն։ Հայերեն տեքստը բանավոր խոսքի վերածող՝ Text-to-Speech առաջին հավելվածի մշակմանը, որը օրերս ներկայացվեց Երևանում աջակցում է ԱՄՆ ՄԶԳ-ն: «Այս գործիքը նպատակ ունի առավել մատչելի դարձնել առաջադեմ տեխնոլոգիաները թե՛ հաշմանդամություն ունեցող անձանց և թե՛ հանրության ավելի լայն շրջանակի համար։»

«Հայերեն տեքստը բանավոր խոսքի վերածող այս հավելվածը ավելին է, քան պարզապես տեխնոլոգիական լուծում՝ այն վկայում է բոլորի համար հավասար հնարավորություններ խթանելու մեր համատեղ հանձնառության մասին: Կամրջելով նորարարությունն ու ներառումը՝ այս գործիքը հաշմանդամություն ունեցող անձանց հնարավորություն է տալիս լիարժեքորեն մասնակցել հասարակական կյանքին և ինքնուրույն օգտվել հիմնական ծառայություններից»,- միջոցառմանն իր ելույթում ասել է ԱՄՆ ՄԶԳ հայաստանյան առաքելության տնօրեն Ջոն Ալելոն:

«Տեքստը խոսքի վերածող հավելվածը հաշմանդամություն ունեցող անձանց համար ունի արդյունավետության զգալի ներուժ տարբեր ոլորտներում.

Կրթական հարթակներ․ ուսումնական նյութերը հասանելի է դարձնում հաշմանդամություն ունեցող ուսանողների համար՝ հնարավորություն տալով ավելի ներառական կրթական միջավայրում սովորել:

 Հանրային ծառայությունների ոլորտ․ աուդիո բովանդակություն է տրամադրում պետական և հանրային ծառայությունների հարթակներում՝ մատչելիությունը և օգտագործելիությունը բարելավելու նպատակով:

 Աջակցող տեխնոլոգիաներ. Աջակցում է խոսքի խանգարումներ ունեցող անձանց՝ հավելվածը ինտեգրելով հաղորդակցման սարքերին, խթանելով ավելի լավ հաղորդակցություն և անկախություն:

 Բանկոմատներ և բանկային ծառայություններ. Բարելավում է տեսողության խանգարումներ կամ հաղորդակցման դժվարություններ ունեցող անձանց համար բանկոմատների և բանկային համակարգերի մատչելիությունը ձայնային ցուցումների միջոցով՝ հնարավորություն տալով անկախ կառավարել ֆինանսական գործառույթները։ 

Հավելվածը մշակել է «Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների օրակարգ» ՀԿ-ն՝ «Պաշտպանություն, ներառում և հզորացում» ծրագրի աջակցությամբ։ 

Ծրագիրը ֆինանսավորում է ԱՄՆ Միջազգային զարգացման գործակալությունը, իրականացնում՝ «Դիմոքրըսի Ինթերնեշնլ» կազմակերպությունը։» 

ՀՀ մայրաքաղաք Երևանից
Նիդերլանդական Օրագրի համար
Նաիրա Գասպարյան, բ․գ․թ․, ԵՊՀ դոցենտ

DISABLED PEOPLE ARE FULL MEMBERS OF SOCIETY

For the Diary of the Netherlands/ NidOragir
From Yerevan, Armenia
Naira Gasparyan, PhD, YSU, Associate Professor

Many languages of the world have tools that transform speech from written to spoken, which allows the needy segment of society to truly feel a full member of society. Inspection allows to find out that only ARMENIAN has been deprived of this opportunity, depriving many disabled people of equal rights with other groups of the population. In fact, the absence of such an opportunity was a significant violation of human rights, in this case, of disabled people. Society did not imagine what a violation of human rights such an approach to the issue could have been, in fact. Today, the USAID organization distributed materials and a message stating that, finally, the application in Armenian is available. This is a welcome step. Finally, those who need such an application will be able to communicate fully and will not be ignored.

As it is mentioned by USAID Armenia “ USAID supports the development of Armenia’s first Text-to-Speech application, launched in Yerevan. This tool aims to make advanced technologies more accessible to persons with disabilities and the broader public.”

“The Armenian Text-to-Speech Engine is more than just a technological solution; it is a testament to our shared commitment to fostering equal opportunities for everyone. By bridging the gap between innovation and inclusion, this tool empowers persons with disabilities to fully participate in public life and access essential services independently,” said John Allelo, USAID/Armenia Mission Director in his speech during the event.

The Text-to-Speech application offers significant potential benefits for persons with disabilities across various sectors:

 Educational Platforms: Making learning materials accessible for students with disabilities, enabling more inclusive educational experiences.

 Public Services: Providing audio content on government and public service portals to improve accessibility and usability.

 Assistive Tools: Supporting individuals with speech impairments by integrating the engine into communication devices, fostering better interaction and independence.

ATMs and Banking Services: Enhancing accessibility to ATMs and banking systems for individuals with visual disabilities or communication difficulties through audio-guided instructions, enabling independent management of financial services.

The tool was developed by the Disability Rights Agenda NGO through the Protection, Inclusion, and Empowerment program, funded by USAID and implemented by Democracy International.”