Գիտության և գործարարության օրեր։ Օր երկրորդ

ՀԱՄԱԺՈՂՈՎԻ ԵՐԿՐՈՐԴ  ՕՐՎԱ ՝ ԴԵԿՏԵՄԲԵՐԻ 2- Ի ՕՐԱԿԱՐԳՆ ՈՒ ՏՊԱՎՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ.

Այսօրվա խնդիրներն հիմնականում վերաբերում են արհեստական բանականությանն առնչվող հարցերի: Նիստը սկսվեց Նասիմ Թալեբի և ՀՀ Էկոնոմիկայի նախարար Քերոբյանի  բովանդակալից զրույցով։  Էկոնոմիկայի նախարար Վահան Քերոբյանի կարծիքով այս համաժողովի միջոցով հնարավոր կլինի կամրջել ակադեմիական գիտելիքն ու գործարար միջավայրի ժամանակակից պահանջները՝ հզորացնելով արտադրական ներուժը և դրանով իսկ խթանել մեր պետության տնտեսական աճը: Նա հատկապես նշել է, որ գիտելիքահենք նախագծերը մնայուն արժեք են պետության համար, և հաջողությամբ առևտրայնացնելու պարագայում կարող են դառնալ Հայաստանի կարևոր այցեքարտերից մեկը։ Վահան Քերոբյանի կարծիքով, քանի որ գիտելիքը սահմաններ չի ճանաչում՝ ազգաբնակչության հետ միասին կարելի է հարթել գիտելիքի և գործարարության համատեղ ճանապարհը։

Չափազանց հետաքրքիր էր ծնունդով չիլիացի, չիլիացի-իսպանացի-ամերիկյան ֆիզիկոս, հեղինակ և ձեռնարկատեր Սեզար Ա. Հիդալգոյի (ծնված 1979 թվականի դեկտեմբերի 22-ին) զրույցը։ Սեզար Ա. Հիդալգո ղեկավարում է Թուլուզի համալսարանի Արհեստական ​​և բնական ինտելեկտի ինստիտուտի (ANITI) կոլեկտիվ ուսուցման կենտրոնը: Նա նաև Մանչեսթերի համալսարանի պատվավոր պրոֆեսոր է և Հարվըրդի ճարտարագիտության և կիրառական գիտությունների դպրոցի հրավիրյալ պրոֆեսոր: Հիդալգոն հայտնի է տնտեսական բարդության, առնչության, տվյալների վիզուալիզացիայի, կիրառական արհեստական ​​ինտելեկտի և թվային ժողովրդավարության խնդիրներով կատարած իր հետազոտություններով: Մինչ Թուլուզի համալսարանին միանալը, Հիդալգոն պրոֆեսոր էր MIT-ում, որտեղ ղեկավարում էր Հավաքական ուսուցման խումբը: Նա նաև հիմնադիր և գործընկեր է Datawheel-ում, որը տվյալների վիզուալիզացիայի և բաշխման ընկերություն է: 

Հիդալգոյի աշխատանքներին առնչվող ամբողջական տեղեկատվությունը կարելի է տեսնել նրա էջում՝  https://cesarhidalgo.com/ ։

Հիդալգոն սկսել է օգտագործել ցանցը տնտեսական զարգացումն ուսումնասիրելու համար դեռևս երբ գրում էր իր ատենախոսությունը: Նրա հիմնական ներդրումներն են՝ The Product Space-ը, ցանց, որը կարող է օգտագործվել երկրի դիվերսիֆիկացիայի ապագա օրինաչափությունները կանխատեսելու համար, և տնտեսական բարդության ինդեքսը, բանաձեւ, որը կարող է օգտագործվել տնտեսությունների աճի ներուժը գնահատելու համար։ Ըստ հեղինակ-բանախոսի տնտեսական բարդության ինդեքսը մեծապես կանխատեսում է ապագա տնտեսական աճը և նաև հանդիսանում է եկամտի անհավասարության միջազգային տարբերությունների ուժեղ բացատրական գործոն։ Հիդալգոյի աշխատանքը տնտեսական բարդության մեջ լուսաբանել են The New York Times, The Economist և Financial Times մասսայականություն վայելող հանրահայտ լրատվամիջոցները։

Ջասթին Լեյնը համահիմնադիրն է «CulturePulse» և «ALAN Analytics» ընկերությունների․ նրա գործունեությանը կարելի է ծանոթանալ այստեղ՝ ALAN Analytics Flattening The Emotional Curve with New AI Systems (anylogic.ru)։ Ջասթին Է. Լեյնի հետազոտության կենտրոնը ճանաչողական գիտությունն է, նրա հայացքը սևեռված է սոցիալական կայունության և համակարգչային սիմուլյացիայի վրա, նաև՝ արհեստական ​​ինտելեկտի և տվյալների կիրառմամբ մոտեցումների վրա: Ջասթին Լեյնն դոկտորի աստիճանը ստացել է Օքսֆորդի համալսարանի ճանաչողական և էվոլյուցիոն մարդաբանության ինստիտուտից 2019 թվականին:

Անդրադառնալով քովիդյան համաճարակի խնդիրներին և մոդելավորմանը, նա նշում է, որ  իր մասնագիտությունը ոչ թե համաճարակաբանությունն է, այլ  մարդկու սոցիալական վիճակի ուսումնասիրությունը։ Նրա ստեղծած մոդելը կենտրոնանում է հուզականության տարածման վրա և ինչպես է այն իրատեսորեն ազդում մարդու վարքագծի վրա։ /Բանախոսի գիտական ուսումնասիրություններին և հոդվածներին կարելի է ծանոթանալ հետևյալ հղումով․  ։ / Այս առումով բանախոսը փորձել է պատասխանել հետևյալ չափազանց կարևոր և արդիական հարցերին․ 

Ո՞վ է հետևելու կանոնակարգին.

Ե՞րբ է ապատեղեկատվությունը ավելի գրավիչ․

Ի՞նչ ազդեցություն ունի անհանգստությունը քաղաքական հակումների և ինքնության վրա:

Բանախոսը փորձել է պարզաբանումներ տալ թե արդյոք հետազոտությունների միջոցով հնարավոր է հասկանալ որքանով կարող է արհեստական բանականությունը փոխարինել բնականին։ Լեյնը փորձել է նաև կիրառել արհեստական ինտելեկտը հասկանալու համար կրոնական խնդիրներն ու հավատալիքները՝ հրապարակելով համապատասխան հոդված 2021 թվին, որտեղ կրոնի և սոցիալական համախմբվածության վերաբերյալ մոտեցումների քննադատական ​​վերլուծությունից հետո առաջարկում է կրոնական ուսումնասիրությունների նոր մոդել, որը նա անվանում է «Տեղեկատվական ինքնության համակարգ»: Այս մոդելը կենտրոնանում է հայեցակարգային կապերի գաղափարի վրա. կապեր անհատի ինքնորոշման և նրանց կրոնական խմբի հնագույն համոզմունքների միջև: Լեյնն ուսումնասիրում է այս գաղափարը իրական աշխարհի օրինակների միջոցով՝ սկսած գլոբալ հիսունականության աճից, մինչև կրոնական ծայրահեղականություն և ինքնաարմատականացում, մինչև սեպտեմբերի 11-ի ազդեցությունը քարոզների վրա: Լեյնն օգտագործում է այն՝ ցույց տալու համար, թե ինչպես մենք կարող ենք այսօր հասկանալ կրոնն ու մշակույթը, և ինչպես կարող ենք ավելի լավ համատեքստային դարձնել այն փոփոխությունները, որոնք տեսնում ենք մեզ շրջապատող սոցիալական աշխարհում:

Հետագա անելիքների մասին խոսելիս, ըստ բանախոսի, ակնհայտ է, թե որոնք են լինելու միտումները։ Ջասթին Լեյնն ակնկալում է ստեղծել և զարգացնել ավելի ամուր մոդելներ և կիրառումներ էթնիկ հակամարտություններին առնչվող քաղաքականության համար բանաձևի առնչությամբ։ Նա նպատակ ունի քաղաքականություն մշակողներին ցույց տալ, որ օգտագործելով համապատասխան տվյալներ և ներկայացուցչիչներից ստացված հարցումները և զուգակցելով դրանք սոցիալական մեդիայից ստացված նյութերի հետ, անպայման կարելի է ապահովել մշակութային լարվածության թուլացում, որն անհրաժեշտ է իրականացնելու համար միջմշակութային մոդելները, որոնք ենթատեքստային առումով ավելի մեծ համապատասխանություն կունենան:

Նրա ծրագրերի մեջ է մտնում նաև աշխատանը սոցիալական մեդիայի նոր ընկերությունների հետ (օրինակ՝ Minds.com)՝ արդյունքներն ավելի լավ հասկանալու (և, հնարավոր է, հակադարձելու)և  գործընթացների արմատականացման նպատակով:

Նա նաև ցանկանում է նախաձեռնել սոցիալական անկայունությում վավերացնել քաղաքականությանը համապատասխանող մոդելներ և բարձրացնել նրանց կանխատեսող ուժը։ 

Դեկտեմբերի 2-ի պանելային քննարկման թեման էր․ «ԳԼՈԲԱԼ ՄԻՏՈՒՄԵՐԸ և ՀԱՅԱՍՏԱՆԸ․ ՀԱՅԱՑՔ ԴԵՊԻ ԱՊԱԳԱՆ»։

Բանախոսներն էին հեղինակավոր կազմակերպություններ ղեկավարող և դրանք ներկայացնող Սերգեյ Մաթևոսյանը, Ռալֆ Յիրիկյանը, Դանիիլ Շուլեյկոն, Անետա Սերբուշկան, Արմեն Օրուջյանը։

SBD Talks ի սահմաններում իրենց գործունեությունն ու տեսլականը ներկայացրեցին Արման Արզումանյանը, Արթուր Կարապետյանը, Սամվել Մարտիրոսյանը, Անի Ղազարյանը, Ռաֆայել Պետրոսյանը, Արտյոմ Հարությունյանը, Անտոն Կրիշենկոն։ 

Հատուկ ՆիդՕրագրի ընթերցողների համար

ԵՊՀ դոցենտ, բ․գ․թ․ Նաիրա Գասպարյան

THE AGENDA AND IMPRESSIONS OF THE CONFERENCE SCIENCE AND BUSINESS DAYS 2023 :     Second Day – December 2

Today's discussions are mostly related to artificial intelligence issues. The session began with a meaningful conversation between Nasim Taleb and RA Minister of Economy Kerobyan. According to the Minister of Economy Vahan Kerobyan, it will be possible through this conference to bridge academic knowledge and the modern requirements of the business environment by strengthening the production potential and thereby stimulating the economic growth of our state. He especially noted that knowledge-building projects are a lasting value for the state, and successfully in case of commercialization, they can become one of the important business cards of Armenia.

 Chilean-born, Chilean-Spanish-American physicist, author and entrepreneur Cesar A. Hidalgo (born December 22, 1979) gave an extremely interesting talk. Cesar A. Hidalgo directs the Collective Learning Center at the Institute of Artificial and Natural Intelligence (ANITI) at the University of Toulouse. He is also an Honorary professor at the University of Manchester and a visiting professor at the Harvard School of Engineering and Applied Sciences. Hidalgo is known for his works on Economic Complexity, Relatedness, Data Visualization, applied Artificial Intelligence, and Digital Democracy. He is the author of dozens of academic papers in complex systems, networks, and economic development, and has created applications of data science and artificial intelligence.

Before joining the University of Toulouse, Hidalgo was a professor at MIT, where he directed the Collective Learning Group. He is also a founder and partner at Datawheel, a data visualization and distribution company. Full information on Hidalgo's work can be found on his website: https://cesarhidalgo.com/ .

Hidalgo began using the net when still writing his dissertation. His main contributions are The Product Space, a network that can be used to predict future patterns of country diversification, and the Economic Complexity Index, a formula that can be used to assess the growth potential of economies. According to the author-speaker, the economic complexity index is highly predictive of future economic growth and is also a strong explanatory factor of international differences in income inequality. Hidalgo's work on economic complexity has been covered by popular media such as The New York Times, The Economist, and the Financial Times. 

Another interesting talk was given by Justin Lane who is the co-founder of Culture Pulse and ALAN Analytics. (About his activities one can find here: ALAN Analytics Flattening The Emotional Curve with New AI Systems (anylogic.ru) Justin E. Lane's research focuses on cognitive science, on social sustainability and computer simulation, as well as artificial intelligence and data-driven approaches. Justin Lane received his PhD from the Institute of Cognitive and Evolutionary Anthropology at the University of Oxford in 2019.

Referring to the problems and modeling of the COVID epidemic, he states that his specialty is not epidemiology, but the study of the social condition of people. His model focuses on the impact of emotion and how it realistically affects human behavior. The speaker's scientific studies and articles can be found at the following link: Justin E. Lane‬ - .

In this regard, the speaker tried to answer the following extremely important and topical questions:

• Who will follow the regulation?

• When is disinformation more attractive?

• What effect does anxiety have on political leanings and identity?

The speaker tried to clarify whether it is possible through research to understand to what extent artificial intelligence can replace natural intelligence. Lane has also attempted to apply artificial intelligence to understanding religious issues and beliefs, publishing a related paper in 2021 in which, after a critical analysis of approaches to religion and social cohesion, he proposes a new model for religious studies that he calls the "Informative Identity System."

This model focuses on the idea of ​​conceptual connections; connections between an individual's self-identity and the ancient beliefs of their religious group. Lane explores this idea through real-world examples, from the rise of global Pentecostalism, to religious extremism and self-radicalization, to the impact of 9/11 on sermons. Lane uses it to show how we can understand religion and culture today, and how we can better contextualize the changes we see in the social world around us.

According to the speaker, when talking about what to do in the future, it is obvious what the trends will be. Justin Lane hopes to create and develop more robust models and applications of the resolution to solve ethnic conflict policy. He aims to show policymakers that using relevant data and surveys based on natives’ witnesses, and combining them with materials from social media, one can certainly provide the easing of cultural tensions necessary to implement cross-cultural models that are contextually more relevant.  He also wants to take the initiative to validate policy-relevant models on social instability and increase their predictive power.

The topic of the December 2 panel discussion was: "GLOBAL TRENDS and ARMENIA: LOOK TOWARDS THE FUTURE." 

The speakers were Sergey Matevosyan, Ralf Yirikyan, Daniil Shuleyko, Aneta Serbushka, Armen Orujyan, who represented their prestigious organizations.

Arman Arzumanyan, Artur Karapetyan, Samvel Martirosyan, Ani Ghazaryan, Rafael Petrosyan, Artyom Harutyunyan, Anton Krishenko presented their activities and vision within SBD Talks.

For NidOragir

By YSU Associate Prof., PhD Naira Gasparyan