«Դէպի նպատակ»«Արուեստի խաղաղութիւն» կազմակերպութեան 25 ամեակին նուիրուած միջոցառում
October 11, 2021, Imperium Plaza, Yerevan, Armenia. Event Dedicated to the 25th Anniversary of the "Peace of Art" organization.
Writer-poet Mary Poghosyan, the host of the event began by greeting those present, adding:
"Today marks the 25th anniversary of the installation of the first billboard, which was unveiled in 1996 in Cambridge, MA, calling on the United States to recognize the Armenian Genocide. We are proud to announce today that we have achieved our goal of recognizing the Armenian Genocide by the United States."
Heghine Gevorgyan, the representative of the "Peace of Art" organization in Armenia, made an opening speech:
The "Peace of Art" organization was founded in Boston, MA, in 2004 and is listed on the Massachusetts Secretary of State, but has been active since 1996 with the installation of the first billboard.
The "Peace of Art" organization is dedicated to the peacekeepers and implementers of the world peace, as well as to those who had the courage to risk their lives for the welfare of humanity.
The "Peace of Art" is a non-profit educational organization that uses the universal language of art to raise awareness of the human condition and contribute to the peaceful resolution of conflicts. It serves art for the sake of peace and has no political, partisan or religious orientation, focusing on the international recognition of the Armenian Genocide.
Since the foundation of the organization, it has not requested or received any funding from individual, state or other sources, all the needs of the organization have been sponsored by Daniel Varoujan Hejinian's personal efforts and means.
Having worked with Varoujan Hejinian since 2013 and presenting the "Peace of Art" organization in Armenia, I would like to briefly present his work.
Varoujan urges people to adopt a peaceful and civilized way of resolving conflicts, as the idea of "peace" is the main source of inspiration for his art.
For the past twenty-five years, billboards have been erected in various US states in March-April on Varoujan's initiative, presenting the undeniable fact of the Armenian Genocide to the international community, calling for its recognition and condemnation.
He has had numerous solo exhibitions in various prestigious galleries in the United States, often contributing to Armenian and foreign charities. Also, Hejinian is the author of numerous murals that are visible and popular in various parts of Boston.
In his art, in particular in the collection of "Peace of Art", Varoujan discusses humanistic ideas, presents human situations, the lack of peace and its catastrophic consequences. He also appreciates the role of women in society and emphasizes the peculiarities of the image of Armenian women in his works.
Varoujan has painted many religious murals and paintings in seven Armenian Churches throughout the United States. Hejinian completed 46 murals covering the northern and southern walls of the Saint Vartanantz Armenian Apostolic Church. He has painted several public and corporate murals in Boston as well.
On May 10, 2014, an unprecedented khachkar-monument called "Mother's Hands", designed by Varoujan and initiated by the "Marimak Valley" Armenian Genocide Commemoration Committee, was unveiled at the entrance of the Lowell Town Hall.
The monument is special since it is the first in the Diaspora to be placed on a public space belonging to the city, in front of a government building.
In 2014, on the initiative of the Ministry of Diaspora of Armenia, a solo exhibition entitled "Peace of Art", dedicated to the 23rd anniversary of Armenia's independence and the 100th anniversary of the Armenian Genocide, was organized at the National Gallery of Armenia.
In 2015, the "Peace of Art" organized a campaign entitled "100 Billboards on the 100th Anniversary of the Armenian Genocide", installing electronic and static billboards dedicated to the 100th anniversary of the Armenian Genocide in various US states and Canada, as well as in memory of the innocent victims of all genocides committed in the past hundred years.
In 2018, with the participation of the Ministry of Diaspora, the Honorary Consul of the Kingdom of Norway in the Republic of Armenia received a gift from the Government of the Republic of Armenia to the Government of the Kingdom of Norway - a portrait of Fridtjof Nansen by Daniel Varoujan Hejinian, entitled "Nansen, Bridge of Friendship and Peace". The painting expresses the friendship of the Armenian and Norwegian nations.
In 2019, the President of Armenia, Armen Sargsyan, handed over to the French Ambassador to Armenia Varoujan Hejinian’s canvas entitled "Aznavour. "Bridge of Friendship" to transfer to the President of the French Republic, Emanuel Macron, as a symbol of permanent friendship between the two countries.
Varoujan Hejinian is highly regarded at home and abroad, he has received many awards and medals throughout his life for his efforts to promote peace through his art, as well as for his romantic expressive paintings that transcend the boundaries of place and time.
Considering that he is a gifted artist, educator, and inspiration to the American-Armenian community in Massachusetts, the Massachusetts Supreme Court has recognized Varoujan Hejinian’s many contributions to the Armenian-American community, his lifelong work, and his art of serving peace and justice.
The event was accompanied by two videos, the first about the achievements of the organization, and the second about the "Peace of Art" collection - the use of art as a tool to raise awareness of the human condition to prevent homelessness, hunger, violence against women, terrorism, genocide…
Karen Avanesyan, the Head of the Diaspora Potential Mapping and Involvement Department of the Office of the High Commissioner for Diaspora Affairs, warmly congratulated the 25-year-old activity of the "Peace of Art" organization on behalf of the Office of the High Commissioner for Diaspora Affairs, Commissioner Zareh Sinanyan.
A quarter of a century has passed since Daniel Varoujan Hejinian initiated the display of the first large billboard informing about the Armenian Genocide in the United States of America, calling for its international recognition.
From that day on, every year, Mr. Hejinian and his associates display billboards in public places in the United States, which silently but at the same time very eloquently informed the public about the reality of the Armenian Genocide. Many of us have seen them on various media platforms and social networks.
After all, as a result of the years of active work, in 2004, Mr. Hejinian officially registered the non-profit organization, the "Peace of Art", which continued to work even harder, particularly in the United States and Armenia, adopting a new form of civilized struggle, to be compassionate and tolerant of the public and to choose fair paths to achieve the goal.
One of the main activities of the organization became the support of genocide prevention. Over the past 25 years, the organization has installed more than 100 informative billboards about the Armenian Genocide in the United States.
The organization has organized about 3 dozen exhibitions, numerous lectures, and other programs in the United States and Armenia. As a result, it has been awarded many high awards by a number of authoritative institutions, including the state institutions of the Republic of Armenia.
We wish you more success in all future initiatives to continue your cherished and pro-Armenian work that started 25 years ago, with the same spirit, energy and diligence. ”
Speech by Ruzan Asatryan, writer, publicist, public figure, academician of the International Academy of Nature and Society:
Dear Varoujan,
I welcome your significant event today, yes it's very important, because peace is the oxygen of humanity on the planet. You have chosen "Peace of Art", because art is a divine force leading to Parnassus. The talented radiance of your mind includes the universal outbursts of both the universal and the personal pulse, which have been highly valued by the art-loving society.
A child of parents who survived the Armenian Genocide, Varoujan re-indulged in his diligence and talent, as he turned his nation's peace into a vital balm not only in his paintings, but also in his honorable public charitable work for 25 years. Varoujan's work on the recognition of the Armenian Genocide by US President Biden is undeniable, since he showed special details about the Genocide on 100 billboards and distributing it in various US cities. In those days, the painting of the great philanthropist Nansen, a worthy friend of the Armenian people, who issued a passport to the Armenians in exile, had a great response, in which Varoujan presented the strong need for peace of art with the golden strokes of his brush. It is one thing when a person is talented and another thing when he is a soldier of peace in front of his ancestors. I am glad that we are celebrating the 25th anniversary of the organization in our homeland. I congratulate you and wish you new initiatives…
The Words of heart by the poet, architect Tatios Yessayan:
This beautiful picture, that you saw and loved, is really a symbol of the peace pioneer painter Mr. Varoujan Hejinian. Here is the history of the Armenian Nation, which is presented in colors. See how Mr. Hejinian's brush changes from black to blue: the black as the suffering of the Armenian nation, and the blue as the rebirth of the nation. And here is the proud Armenian woman with her native flag waving in the blue and raising her hands as if calling home birds like a Diaspora Armenian alien in the distance.
Hejinian lives in a world of different colors. He loves all the colors of the Great Painter God. He loves the seven colors of the rainbow. He prefers the colors that are missing in the rainbow – the “mysterious black” that Hejinian immortalizes in his black pencil drawings.
Hejinian sees everything with the far-sighted eye of his soul. He believes that optimism is the key to peace, and that at the end of all anxious phenomena, peace will surely prevail, as the waves of the sea calm down, ending at the crumbling of the rock on the shore.
Hejinian has a sensitive heart and a keen eye. He is taciturn, but with his silence he understands a lot. Last week we were walking together in a garden, we saw a laurel tree with only one red rose on top. Involuntarily, the two of us stood and watched. "Varouj," I said, "What do you think?" He took a deep breath. "Something," he said. He was silent and continued watching. It was a mystery to me what moved him. Was it the loneliness of the rose that was still waiting for the gentle gaze of a passer-by or other roses next to him? I think that all these thoughts had invaded Varoujan's inner world together and were already being drawn on the poster of his soul.
Yes, Hejinian's inner world is different. It is the inner world of a great artist that is completely loving, peaceful and compassionate, and all this is reflected in his wonderful works that we watch, enjoy and admire.
Let us honor Mr. Hejinian with applause. If the Frenchman is proud of his Matisse, if the Netherlands is proud of his Van Koch, if Armenia is proud of his Martiros Sarian, Roslin and Kochar, we Western Armenians are also proud of Varoujan Hejinian. Let his creative brush remain!
The Director of the "Diaspora" Scientific-Educational Center, Professor, Dr. Suren Danielyan, in his speech mentioned the parallel between the poet Daniel Varoujan, who called for fight, and the artist Daniel Varoujan Hejinian, who a century later peacefully continued the struggle for the welfare and justice of humanity, condemning the genocide to prevent future genocides.
The concluding speech of the founding president of the "Peace of Art" organization, Varoujan Hejinian.
On behalf of the "Peace of Art" organization and me, I would like to thank all of you for participating in the event dedicated to the 25th anniversary of our organization.
For Armenian’s, April is a month of mourning and sad memories. Every Armenian living abroad feels in his soul and essence the suffering and injustice to which he is personally subjected. In addition, the storm of genocide along with the massacre of one and a half million, scattered another one million Armenians to the four corpses of the world, each of which already has its own victims.
I am one of them, from my father's side my paternal uncle was hanged, my aunt suffering from tuberculosis died on the way to exile, my mother’s whole family was lost in Der Zor irretrievably, and I am a child of a migrant. Our fathers and grandfathers had a house, a garden, a pasture, but we were left with a longing for dry bread, under tin sheets, whistling with rain water and trembling winds blowing through the cracks. All of these are lived realities, clear and unambiguous.
I am the child of that tortured generation and my cells are made up of suffering and pain. That pain will linger until the weight of justice begins to weigh heavily and good people multiply to listen to our grievances. Every Armenian has his just complaint and other ways to express it.
My ability was also very modestly these billboards, through which I hope to have taken a step in favor of justice.
We must condemn the crime in order to prevent new crimes. I would like to add a small note that I am an Armenian artist, not only by talent but also in spirit, in other words a cosmopolitan, because art can’t cage with its creator within its own narrow borders, but like a dove of peace it flies over the souls of all peoples, with the olive message of love and brotherhood.
How good it would be if the world's political leaders were artists, then we would have a bouquet of peoples with a much more human face.
I firmly hope that one day the Turkish people, having reached the "Great Crime" of the past, will condemn it with all righteous people and, extending a friendly hand to the Armenian people, will confess the "unacknowledged crime."
The event was concluded by RA Honored Artist, Conservatory Professor, Armenuhi
Seyranyan, and the Symphony Orchestra Violinist, Sona Sokhikyan.
«Դէպի նպատակ» «Արուեստի խաղաղութիւն» կազմակերպութեան 25 ամեակին նուիրուած միջոցառում:
Հոկտեմբեր 11, 2021թ. Երեւան:
Միջոցառման հաղորդավար գրող բանաստեղծ իրաւաբան Մերի Պողոսեանը իր բացման խօսքը սկսաւ ողջունելով ներկաներուն, աւելցնելով՝
«Այսօր մենք կը նշենք 25 -ամեակը առաջին վահանակի տեղադրման, որը 1996-ին ցուցադրուեցաւ Քեմպրիճ քաղաքին մէջ եւ կոչ կ՛ընէր ԱՄՆ-ին ճանաչել Հայոց ցեղասպանութիւնը: Մենք հպարտ ենք այսօր ըսելով, որ հասեր ենք մեր նպատակին, որ ԱՄՆ -ի կողմէ Հայոց ցեղասպանութեան ճանաչումն էր»:
Բացման խօսքով հանդէս եկաւ «Արուեստի խաղաղութիւն» կազմակերպութեան Հայաստանի ներկայացուցիչ, Հեղինէ Գէորգեանը
«Արուեստի խաղաղութիւն» www.peaceofart.org կազմակերպութիւնը հիմնուած է Պոսթընի մէջ 2004-ին, որ գրանցուած է Մասաչուսեթսի պետքարտուղարի մատեանին մէջ, բայց անոր գործունէութիւնը սկսեր է 1996-էն առաջին վահանակի տեղադրումով։ «Արուեստի խաղաղութիւն» կազմակերպութիւնը ձօնուած է աշխարհի խաղաղութեան պահապաններուն եւ իրագործողներուն, նաեւ անոնց, ովքեր ունեցեր են քաջութիւն իրենց կեանքը վտանգելու մարդկութեան բարօրութեան համար։
«Արուեստի խաղաղութիւն» կազմակերպութիւնը անշահոյթ կրթական կազմակերպութիւն է, որ կ՛օգտագործէ արուեստի համընդհանուր լեզուն՝ իրազեկելով մարդկային գոյավիճակի մասին, նպաստելով հակամարտութիւններու խաղաղ լուծմանը։ Այն կը ծառայեցնէ արուեստը յանուն խաղաղութեան եւ չունի որեւէ քաղաքական, կուսակցական կամ կրօնական ուղղուածութիւն` առանցք ունենալով Հայոց ցեղասպանութեան միջազգային ճանաչումը եւ Հայաստանի հեղինակութեան բարձրացումը արտերկրին մէջ:
Կազմակերպութեան հիմնադրման օրուընէ ի վեր «Արուեստի խաղաղութիւնը» չէ խնդրեր եւ չէ ստացեր որեւէ ֆինանսաւորում անհատական, պետական կամ այլ աղբիւրներէ, կազմակերպութեան բոլոր կարիքները հովանաւորուեր են Դանիէլ Վարուժան Հեճինեանի անձնական ֆինանսներով ջանքերով եւ միջոցներով։
2013 թ-էն ի վեր աշխատակցելով Վարուժան Հեճինեանի հետ եւ ներկայացնելով անոր արուեստը, ինչպէս նաեւ «Արուեստի խաղաղութիւն» կազմակերպութիւնը Հայաստանի մէջ՝ կը ցանկամ հակիրճ ներկայացնել անոր աշխատանքային գործունէութիւնը :
Վարուժանը կը յորդորէ ժողովուրդներուն որդեգրել հակամարտութիւններու լուծման խաղաղ եւ քաղաքակիրթ ձեւ, քանի որ ‹‹խաղաղութիւն›› գաղափարը կը հանդիսանայ անոր արուեստի հիմնական ներշնչմնան աղբիւրը:
1996-էն սկսած, քսանհինգ տարի ի վեր Վարուժանի նախաձեռնութեամբ արտ- ապրիլ ամիսներուն ԱՄՆ-ի տարբեր նահանգներուն մէջ կը բարձրանան գովազդային վահանակներ` ներկայացնելով Հայոց ցեղասպանութեան անհերքելի փաստը միջազգային հանրութեանը՝ կոչ ընելով ճանաչել եւ դատապարտել այն:
Ան ունեցեր է բազմաթիւ անհատական ցուցահանդէսներ Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներու տարբեր հեղինակաւոր պատկերասրահներուն մէջ՝ յաճախակի նպաստելով հայ եւ օտար բարեգործական կազմակերպութիւններուն, ինչպէս նաեւ հեղինակն է բազմաթիւ որմնանկարներու, որոնք տեսանելի են եւ յայտնի Պոսթընի տարբեր վայրերուն մէջ:
Վարուժանն իր արուեստին մէջ, մասնաւորապէս «Արուեստի խաղաղութիւն» հաւաքածոն կ՛արծարծէ մարդասիրական գաղափարներ, կը ներկայացնէ մարդկային գոյավիճակները, խաղաղութեան բացակայութիւնն ու անոնցմէ բխող աղետալի հետեւանքները: Ան նաեւ բարձր կը գնահատէ կնոջ դերը հասարակութեան մէջ եւ իր աշխատանքներուն մէջ կ՛ընդգծէ հայ կնոջ կերպարի առանձնայատկութիւնները:
Անոր վրձինին կը պատկանին նաեւ եօթ հայկական եկեղեցիներու որմնանկարներու սրբապատկերները, ուր ան հաւատարիմ մնացեր է հայկական աւանդական որմնանկարչութեան օրէնքներուն՝ պահպանելով դասական ձեւն ու կառուցուածքային պարզութիւնը:
2014 Մայիսի 10-ին, Լոուել քաղաքի քաղաքապետարանի մուտքի մօտ բացուեցաւ «Մօր ձեռքերը» անունը կրող աննախադէպ խաչքար-յուշարձանը՝ ստեղծուած Վարուժանի նախագիծով եւ «Մերրիմեք Վելլի» Հայոց ցեղասպանութեան յիշատակման յանձնախումբի նախաձեռնութեամբ:
Յուշարձանը առանձնայատուկ է անով, որ առաջինն է սփիւռքին մէջ՝ տեղադրուած քաղաքին պատկանող հասարակական տարածքի վրայ՝ կառավարական շէնքի առջեւ:
2014-ին, սփիւռքի նախարարութեան նախաձեռնութեամբ ազգային պատկերասրահին մէջ կազմակերպուեցաւ «Արուեստի խաղաղութիւն» խորագիրը կրող անհատական ցուցահանդէս՝ նուիրուած Հայաստանի անկախութեան 23-րդ տարեդարձին եւ Հայոց ցեղասպանութեան 100ամեակին, ուր ցուցադրուեցան Վարուժանի 67 իւղաներկ եւ կրաֆիք աշխատանքները, ինչպէս նաեւ 2 կեդրոնական եռանկար՝ «Ցեղասպանութիւնէն մինչեւ անկախութիւն» եւ «Դարի ոճիրը» խորագիրներով:
2015-ին, «Արուեստի խաղաղութիւնը» կազմակերպութիւնը իրականացուց քարոզարշաւ՝ «100 վահանակ Ցեղասպանութեան 100-րդ տարելիցին» խորագիրով՝ ԱՄՆ-ի տարբեր նահանգներու եւ Գանատայի մէջ բարձրացնելով ելեկտրոնային եւ անշարժ վահանակներ՝ նուիրուած Հայոց ցեղասպանութեան 100ամեակին, ինչպէս նաեւ վերջին հարիւր տարիներու ընթացքին տեղի ունեցած բոլոր ցեղասպանութիւններու անմեղ զոհերու յիշատակին:
2018-ին, սփիւռքի նախարարութեան մասնակցութեամբ Հայաստանի Հանրապետութեան մօտ Նորվեկիայի Թագաւորութեան պատուաւոր հիւպատոսին յանձնուեցաւ ՀՀ կառավարութեան նուէրը Նորվեկիայի Թագաւորութեան կառավարութեանը՝ Դանիել Վարուժան Հեճինեանի հեղինակած Ֆրիտիոֆ Նանսէնի դիմանկարը` «Նանսէն, կամուրջը բարեկամութեան եւ խաղաղութեան» խորագիրով՝ նպատակ ունենալով յանձնել Նորվեկիայի Հարալտ Ե. թագաւորին: Նկարը կ՛արտայայտէ հայ եւ նորվեկիացի ժողովուրդներու բարեկամութիւնը:
2019-ին, ՀՀ նախագահ Արմէն Սարգսեանը Հայաստանի մօտ Ֆրանսայի դեսպանին յանձնեց Վարուժան Հեճինեանի հեղինակած` «Ազնաւուր. Կամուրջ բարեկամութեան» կտաւը՝ Ֆրանսայի Հանրապետութեան նախագահ Էմանուէլ Մաքրոնին փոխանցելու նպատակով` որպէս երկու երկիրներու միջեւ մշտական բարեկամութեան խորհրդանիշ:
Վարուժան Հեճինեանին բարձր կը գնահատեն հայրենիքի եւ արտերկրի մէջ, ան արժանացեր է բազում մրցանակներու եւ մետալներու իր ողջ կեանքի ընթացքին ջանքեր չխնայելու՝ իր արուեստի միջոցով խաղաղութեանը նպաստելու համար, ինչպէս նաեւ իր ռոմանթիկ արտայայտչական նկարներու համար, որոնք կը գերազանցեն տեղի եւ ժամանակի սահմանները;
Նկատի ունենալով, որ ան շնորհալի նկարիչ է, դաստիարակ եւ ներշնչանք Մասաչուսեթսի ամերիկահայ համայնքի համար, Մասաչուսեթսի գլխաւոր դատարանը ճանաչեր է Դանիել Վարուժան Հեճինեանի բազմաթիւ ներդրումները ամերիկահայ համայնքին, ողջ կեանքի ընթացքին կատարած աշխատանքները, իր արուեստը ՝ խաղաղութեանը եւ արդարութեանը ծառայեցնելու համար:
Միջոցառումը զուգորդուած էր երկու տեսանիւթով՝ առաջինը կազմակերպութեան աշխատանքի եւ ձեռքբերումներու մասին էր, իսկ երկրորդը ՝ «Արուեստի խաղաղութիւն» հաւաքածոյի մասին` արուեստի օգտագործումը որպէս գործիք `մարդկային իրավիճակին իրազեկելու համար` կանխելու անօթեւանութիւնը, քաղցը, կանանց հանդէպ բռնութիւնը, ահաբեկչութիւնը, ցեղասպանութիւնը ...
ՀՀ Սփիւռքի գործերու գլխաւոր յանձնակատարի գրասենեակի սփիւռքի ներուժի քարտէզագրման եւ ներգրաւման վարչութեան պետ Կարէն Ավանեսեանը Սփիւռքի գործերու գլխաւոր յանձնակատարի գրասենեակի եւ անձամբ յանձանակատար Զարեհ Սինանեանի անունով ջերմօրէն շնորհաւորեց «Արուեստի խաղաղութիւն» կազմակերպութեան 25-ամեայ գործունէութիւնը։
«Շուրջ քառորդ դար անցեր է այն ժամանակէն, երբ Դանիել Վարուժան Հեճինեանը նախաձեռնեց Հայոց ցեղասպանութեան մասին իրազեկող առաջին խոշոր վահանակի ցուցադրումը Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներուն մէջ՝ կոչ ընելով անոր միջազգային ճանաչմանը։
Այդ օրուընէ սկսած, իւրաքանչիւր տարի, պարոն Հեճինեանը իր համախոհներու հետ միասին նախաձեռնեց ԱՄՆ-ի հանրային վայրերուն մէջ վահանակներու ցուցադրումները, որոնք լուռ, բայց, միաժանանակ, շատ խօսուն կերպով հանրութեան կ՛իրազեկէին Հայոց ցեղասպանութեան իրողութան մասին:
Մեզմէ շատերը վստահ եմ, որ տեսեր են ատոնք նաեւ տարբեր լրատուական հարթակներու ու ընկերային ցանցերու մէջ։
Ի վերջոյ, տարիներ տեւած աշխոյժ աշխատանքներու շնորհիւ՝ 2004 թուականին պարոն Հեճինեանն արդէն պաշտօնապէս գրանցեց «Արուեստի խաղաղութիւն» շահոյթ չհետապնդող կազմակերպութիւնը, որ շարունակեց ալ աւելի մեծ թափով աշխատանքներ տանիլ, մասնաւորապէս ԱՄՆ-ի եւ Հայաստանի մէջ՝ որդեգրելով քաղաքակիրթ պայքարի նոր ձեւ մը, արուեստի լեզուով յորդորել հանրութեանը լինել կարեկից ու հանդուրժող եւ ընտրել նպատակին հասնելու արդար ճանապարհներ:
Կազմակերպութեան գործունեութեան հիմնական ուղղութիւններէն մէկը դարձաւ ցեղասպանութիւններու կանխմանը աջակցիլը: Վերջին 25 տարիներու ընթացքին ԱՄՆ-ի կառոյցի կողմէ տեղադրուեր են Հայոց ցեղասպանութեան մասին 100-է աւելի տեղեկատուական վահանակներ:
Կազմակերպութիւնը ԱՄՆ-ի եւ Հայաստանի մէջ կազմակերպեր է մօտ 3 տասնեակ ցուցահանդէսներ, բազմաթիւ դասախօսութիւններ, իրականացուցեր այլ ծրագիրներ՝ այդ ընթացքին արժանանալով բազմաթիւ բարձր պարգեւներու շարք մը հեղինակաւոր կառոյցներու, այդ թուով Հայաստանի Հանրապետութեան պետական հաստատութիւններու կողմէն:
Կը մաղթենք Ձեզ նորանոր յաջողութիւններ բոլոր գալիք նախաձեռնութիւններու մէջ եւ կը ցանկամ, որպէսզի նոյն ոգով, նոյն եռանդով եւ նոյն ջանասիրութեամբ շարունակենք տակաւին 25 տարի առաջ սկսած Ձեր նուիրական ու հայանպաստ գործը»։
Գրող, հրապարակախօս, հասարակական գործիչ, բնութեան եւ հասարակութեան միջազգային ակադեմիայի ակադեմիկոս Ռուզան Ասատրեանի խօսքը;
Յարգարժան Վարուժան,
Կ՛ողջունեմ այսօրուայ Ձեր նշանակալից միջոցառումը, այո շատ կարեւոր, որովհետեւ խաղաղութիւնը մոլորակի մարդկութեան թթուածինն է: Դուք ընտրեր էք արուեստի խաղաղութիւնը, որովհետեւ արուեստը դէպի Փառնաս տանող աստուածային ուժ է: Ձեր մտքի եւ վրձինի տաղանդաւոր ճառագումը իր մէջ կը ներառէ ինչպէս համամարդկային, այնպէս ալ անձնական զարկերակի ազնիւ ելեւէջները, որոնք բարձր գնահատուեր են արուեստասէր հասարակութեան կողմէ եւ դուք մարդասիրաբար ձեր հասանելիք բաժինէն մաս մը առանձնացուցերէք կարիքաւորներու համար, անոնց մէջ յոյս ու հաւատք արթնցնելով մարդու եւ ապագայի նկատմամբ: Լինելով Հայոց մեծ Եղեռնէն փրկուած ծնողներու զաւակ, իր աշխատասիրութեամբ ու տաղանդով Վարուժանը վերընձիւղուեր է, ինչպէս իր ազգը եւ խաղաղութիւնը որպէս կենսական բալասան դարձուցեր է ոչ միայն իր նկարներուն մէջ, այլեւ՝ 25 տարի շարունակ իր հասարակական բարեգործական պատուաւոր գործունէութեան ճանապարհին: ԱՄՆ-ի Նախագահ Պայտընի կողմէ հայերուս ցեղասպանութիւնը ճանաչելու կապակցութեամբ անուրանալի է Վարուժանի կատարած աշխատանքը՝ Եղեռնի մասին յատուկ մանրամասներ ցուցադրելով 100 պաստառներու վրայ եւ այն տարածելով ԱՄՆ-ի տարբեր քաղաքներուն մէջ: Այդ օրերուն մեծ արձագանգ ունեցաւ նաեւ իր Հայ ժողովուրդի արժանաւոր բարեկամ, իր անունով գաղթական հայերուն անձնագիր ձեւաւորած, մեծ բարեգործ Նանսէնի կտաւը, ուր Վարուժանը իր վրձինի ոսկի հարուածներով ներկայացուցեր էր արուեստի խաղաղութեան յոյժ կարեւորութիւնը: Մի բան է, երբ անհատականութիւնը տաղանդաւոր է, մէկ այլ բան, երբ ան խաղաղութեան զինուոր է՝ իր նախնիներու բագինի առաջ: Ուրախ եմ, որ հայրենիքի մէջ կը նշենք կազմակերպութեան 25-ամեակը, կը շնորհաւոր եմ, բարեմաղթելով՝ նոր և կարեւոր նախաձեռնութիւններ...
Բանաստեղծ, ճարտարգետ Թադէոս Եսայեանի Սիրտի Խօսքը
Այս գեղեցիկ պատկերը, որ տեսաք ու սիրեցիք՝ արդարեւ խորհրդանիշն է խաղաղութեան ռահվիրայ գեղանկարիչ Պրն. Վարուժան Հեճինեանի: Այստեղ Հայ Ազգի պատմութիւնը կայ, որ գոյներով ներկայացուած է: Տեսէ՛ք ինչպէս Պրն. Հեճինեանի վրձինը կ՛երթայ սեւ գոյնէն դէպի կապոյտ գոյն: Սեւը որպէս տառապանքը Հայ ազգին, իսկ կապոյտը որպէս ազգին վերածնունդը: Եւ հպարտ է հոս Հայուհին՝ կապոյտին մէջ ծածանող իր հայրենի դրօշով ու ձեռքերը վեր բարձրացուցած կարծես տուն կը կանչէ հեռուի սփիւռքի հայանման պանդուխտի պէս թռչուններուն:
Հեճինեան գոյներու տարբեր աշխարհի մէջ կ՛ապրի: Ան կը սիրէ Մեծ Գեղանկարիչ Աստուծոյ բոլոր գոյները: Կը սիրէ ծիածանի եօթ գոյները, ան առաւել կը սիրէ գոյներ, որոնք բացակայ են ծիածանի մէջ: Ինչպէս սեւը, այդ խորհրդաւոր Սեւը, որ Հեճինեան կ՛անմահացնէ զայն սեւ մատիտով գծուած իր պատկերներուն մէջ:
Հեճինեան իր հոգիի հեռատես աչքով կը տեսնէ ամէն բան: Ան կը հաւատայ, որ լաւատեսութիւնը բանալին է խաղաղութեան եւ թէ՛ ամէն տագնապալից երեւոյթէ վերջ՝ խաղաղութիւնը անպայման կը տիրապետէ ինչպէս ծովի ալիքները, որոնք կը հանդարտին, կը խաղաղին ծովափի ժայռին վրայ փշրուելէ վերջ:
Հեճինեան զգայուն սիրտ եւ խորաթափանց հայեացք ունի: Սակաւախօս է, բայց իր լռութեամբ շատ բան կը հասկցնէ: Անցեալ շաբաթ միասին պարտէզի մը մէջ կը քալէինք, դափնեվարդի ծառ մը տեսանք, վրան՝ գագաթին վրայ միայն մէկ կարմիր վարդ: Ակամայ երկուքս կեցանք ու դիտեցինք: Վարուժ, – ըսի, – ի՞նչ կը մտածես: Շունչ մը քաշեց: Ինչե՜ր-ինչե՜ր, – ըսաւ: Լռեց ու շարունակեց դիտել: Ինծի համար հանելուկ էր թէ ինչն էր, որ զինք յուզեց: Արդեօ՞ք մենակութիւնն էր վարդին, որ տակաւին անցորդի մը գորովալից նայուածքին կը սպասէր, արդեօ՞ք բարձունքն էր ծառին, որ տեսակ մը թելադրանքն էր մեզի համեստօրէն բարձունքներ հասնելու, արդեօ՞ք կարմրութիւնն էր վարդին, որ կարծես ցաւէն կարմրած էր, որովհետեւ փետտած տարած էին իր քովի միւս վարդերը: Ես կը կարծեմ, որ բոլոր այս մտորումները միասնաբար ներխուժած էին Վարուժանի ներաշխարհին մէջ ու արդէն կը գծագրուէին անոր հոգիի պաստառին վրայ:
Այո՛, տարբեր է Հեճինեանի ներաշխարհը: Մեծ արուեստագէտի ներաշխարհ է , որ ամբողջովին սէր է, խաղաղատենչ, սիրառատ եւ գութառատ եւ այս ամբողջը կ՛արտացոլուի իր հիասքանչ ստեղծագործութիւններու մէջ եւ որ քիչ վերջ պիտի հրամցուին պաստառին վրայ, որ դիտենք, վայելենք ու մեծարենք զինք:
Այո՛, մեծարենք: Եւ ծափողջոյններով պիտի մեծարենք: Եթէ ֆրանսացին հպարտ է իր Մաթիսով, եթէ Հոլանտան հպարտ է իր Վան կոխ-ով, եթէ Հայաստանը հպարտէ իր Մարտիրոս Սարեանով, Ռոսլինով ու Քոչարով, մենք ալ՝ մենք արեւմտահայերս հպարտ ենք Վարուժան Հեճինեանով: Թող դալար մնայ իր ստեղծագործ վրձինը:
«Սփիւռք» Գիտաուսումնական Կեդրոնի տնօրէն, բան. գիտ. դոկտոր, պրոֆեսոր Սուրեն Դանիելեանն իր խօսքին մէջ նշեց.- Զուգահեռութիւնը մարտական պայքարի կոչ անող Դանիել Վարուժան բանաստեղծի եւ մեկ դար անց Դանիել Վարուժան Հեճինեանի միջեւ, ով խաղաղությամբ շարունակեց պայքարը յանուն մարդկութեան բարօրութեան եւ արդարութեան` դատապարտելով ցեղասպանութիւնը, ապագայ ցեղասպանութիւնները կանխելու նպատակով։
Արուեստի խաղաղութիւն» կազմակերպութեան հիմնադիր նախագահ Վարուժան Հեճինեանի եզրափակիչ խօսքը։
Իմ եւ «Արուեստի Խաղաղութիւն» կազմակերպութեան անունէն: Կը ցանկանամ շնորհակալութիւն յայտնել ձեզ բոլորիդ , մասնակցելու համար ՝ մեր կազմակերպութեան 25 ամեակին նիրուած միջոցառումին:
Մէն մի հայու համար Ապրիլ ամիսը սուգի եւ տխուր յուշերու ամիս է: Ամէն հայ, որ կ'ապրի արտասահման, իր հոգիին ու էութեան մէջ կը զգայ տառապանքը եւ անարդարութիւնը, որուն ենթարկուած է անձնապէս: Ու անոնց գումարումով, ազգովին, եղեռնի փոթորիկը մէկուկէս միլիոնի ջարդին զուգահեռ, մէկ միլիոն հայ ցիրուցան ըրաւ աշխարհի չորս դին, որոնցմէ իւրաքանչիւրը ունի արդէն իր հարազատ զոհերը:
Անոնցմէ մէկն ես եմ, հօրս կողմէն, հօրեղբայրս կախաղան հանուած, հօրաքոյրս թոքախտի զոհ՝ գաղթի ճամբուն, մօրս կողմէն ամբողջ ընտանիքը դէպի Տէր Զօր անվերադարձ կորսուած ու ես գաղթականի զաւակ. Երբ մեր հայրերն ու մեծ հայրերը ունեցած են տուն, այգի, արօտ, իսկ մենք մնացած ենք կարօտ չոր հացի, թիթեղէ հիւղերու տակ, սրսփալով անձրեւի ջուրէն ու դողդղալով ճեղքերէն սուլող քամիներէն: Աս բոլորը ապրուած իրականութիւն են, պարզ ու յստակ։
Ես զաւակն եմ այդ խոշտանկահար սերունդին եւ իմ բջիջներս կազմուած են տառապանքով ու ցաւով. Այդ ցաւը պիտի կոտտայ մինչեւ այդ ժամանակ երբ արդարութեան նժարը սկսի աւելի ծանր կշռել ու բազմանան բարի մարդիկ , որ ականջ տան մեր բողոքներուն: Ամէն հայ իր արդար բողոքն ունի, եւ զայն արտայայտելու այլեւայլ ձեւեր:
Իմ կարելիութիւնս ալ շատ համեստ կերպով այս պաստառներն էին, որոնց միջոցով կը յուսամ արդարութեան ի նպաստ քայլ մը արած ըլլալ:
Պետք է դատապարտել ոճիրը, նոր ոճիրներու առաջքն առնելու համար: Կ'ուզեմ փոքր նշմար մը եւս աւելացնել որ ես հայ արուեստագէտ՝ ոչ միայն տաղանդով, այլեւ հոգիով, այլ խօսքով աշխարհաքաղաքացի մը, որովհետեւ արուեստը իր ստեղծողին հետ չի կրնար վանդակուիլ սեփական նեղ սահմաններու մէջ, այլ խաղաղութեան աղաւնիի մը նման ան կը թեւածէ բոլոր ժողովուրդներու հոգիներուն վրայ, սիրոյ եւ եղբայրութեան ձիթէնիի պատգամով:
Ինչ լաւ պիտի ըլլար եթէ աշխարհի քաղաքական ղեկավարները արուեստագէտներ ըլլային, յայնժամ պիտի ունենայինք շատ աւելի մարդկային դիմագիծով ժողովուրդներու ծաղկեփունջ մը:
Ես հաստատ յոյս ունիմ, որ գալիք օրերէն օր մը թուրք ժողովուրդը վերահասու ըլլալով անցեալին պատահած «Մեծ ոճիրին» պիտի դատապարտէ զայն բոլոր արդարամիտ մարդոց հետ ու բարեկամական ձեռք մեկնելով հայ ժողովուրդին, պիտի խոստովանի «անխոստովանելի ոճիրը»:
Միջոցառումը եզրափակեց ՀՀ վաստակաւոր արուեստագէտուհի, երաժշտանոցի փրոֆ. Արմենուհի Սեյրանեանը եւ սիմֆոնիք նվագախումբի ջութակահար Սօնա Սոխիկեանը:
