Remembering the victims of the Armenian Genocid - Հիշելով Հայոց ցեղասպանության զոհերին

Armenian Refugees Photo: Wikipedia

 

Ռաուլ Վալլենբերգի միջազգային հիմնադրամը (IRWF) հասարակական կազմակերպություն է, որն ուսումնասիրում է Հոլոքոստի փրկարարներին և պաշտպանում է նրանց ճանաչումը: Կազմակերպությունը մշակում է կրթական ծրագրեր դպրոցների համար `խաղաղության և քաղաքացիական ծառայության խթանման համար: Հիմնադրամի աջակիցներից է եղել Էդուարդո Էռնեկյանը:

Ներկայացնում ենք Հիմնադրամի մեզ ուղարկված հոդվածը Հայոց Ցեղասպանության թեմայով.

Some three weeks ago, Israel paid tribute to the 6 million martyrs who perished during the Shoah and to the heroes who fought against Nazism.
Today, on the 106 anniversary of the Armenian Genocide, my heart goes out to my sisters and brothers in Armenia and its Diaspora, who mourn the unspeakable suffering of their ancestors, some 1.5 million women, men and children who were murdered by the Ottoman Empire in its decline. Many others survived but suffered humiliation, torment, hunger and exile, such as the parents of my dear friend and Chairman of the International Raoul Wallenberg Foundation, Mr. Eduardo Eurnekian.
While I fully appreciate that nowadays Turkey should not be held responsible for this horrendous crime, it should at least recognize the atrocities perpetrated by the Ottoman Empire.
Likewise, I am befuddled that so many countries, including Israel, find it so difficult to utter the pair of words, Armenian Genocide. To be sure, Raphael Lemkin, a prominent Polish- Jewish jurist, coined the term “genocide” only in 1943 but it was tailor-made to account for the atrocities that befell the Armenians some three decades earlier.
Jews and Armenians have a great deal in common. Both peoples suffered a tragic fate in the 20th century and have created small independent states surrounded by enemies and influential Diasporas. They also share cultural values and religious roots. However, there are also striking differences; while Israel is a thriving state, Armenia’s great potential is yet to be unleashed. Above all, the Jewish Holocaust is widely recognized, not only by the descendants of its perpetrators but also by the world at large.  On the other hand, the Armenian Genocide is still being questioned.
I firmly believe in the need to build solid bridges of understanding and reconciliation between Turks and Armenians but these bridges should be erected upon a sincere recognition of the crimes.
The International Raoul Wallenberg Foundation that I founded and is presided by Eduardo Eurnekian is engaged in positive pedagogy, both about the Holocaust and the Armenian Genocide. In this context, we joined efforts with the Kaloosdian/Mugar Chair at the Strassler Center for the Holocaust and Genocide Studies at Clark University and conducted field research, supervised by Prof. Taner Akcam, with the aim of identifying Turks and Kurds that reached out to the victims of the Armenian Genocide.  The investigation that is scheduled to be continued has unveiled the names of 184 rescuers and it is available for download in various languages from the site of our NGO.
Besides the rescuers, there were prominent people who alerted the world about the Armenian Genocide. One of them was Ambassador Henry Morgenthau Sr., who as Ambassador of the United States in the Ottoman Empire was one of the first to unravel the tragedy of 1915,  to whom our NGO has paid tribute at the United States Congress.  Three decades later, his son, Henry Morgenthau Jr., as Secretary of the Treasury at Franklin D. Roosevelt’s administration, was the driving force behind the establishment of the World Refugee Board, the organization that picked up Raoul Wallenberg to his fateful lifesaving mission in Budapest, during WWII.
In my view, Jews and Armenians are brothers. During the Holocaust, many Armenians went out of their way to protect Jews, such as the legendary late singer, Charles Aznavour, who received the Wallenberg Medal back in 2017 at President Rivlin’s residence, and Dr. Harutyun Khachatryan, who was recognized as Righteous among the Nations thanks to our investigation and nomination.
Back in 2012, I made my first visit to Armenia. Upon arrival, I went to Tsitsernakaberd, the Armenian Genocide Museum, in Yerevan. An overwhelming emotion took over me as I saw the pictures and captions that vividly portray the plight of the Armeni


---------------------

Թարգ. Նիդ. Օրագիր-
Մոտ երեք շաբաթ առաջ Իսրայելը հարգանքի տուրք մատուցեց Շոայի ժամանակ զոհված 6 միլիոն նահատակներին և նացիզմի դեմ պայքարած հերոսներին:

Այսօր ՝ Հայոց ցեղասպանության 106-րդ տարելիցին, սիրտս ցավում է Հայաստանի և նրա սփյուռքի քույրերի և եղբայրների համար, ովքեր սգում են իրենց նախնիների ՝ Օսմանյան կայսրության կողմից սպանված 1,5 միլիոն կանանց, տղամարդկանց և երեխաների անասելի տառապանքները:  Շատ ուրիշներ փրկվեցին, բայց ենթարկվեցին նվաստացման, տանջանքի, սովի և աքսորի, ինչպես, օրինակ, իմ սիրելի ընկերոջ և Ռաուլ Վալլենբերգի միջազգային հիմնադրամի նախագահ պրն. Էդուարդո Էռնեկյանի ծնողների:

Չնայած ես լիովին գնահատում եմ, որ ներկայումս Թուրքիան չպետք է պատասխանատվություն կրի այս սարսափելի հանցագործության համար, գոնե պետք է առնվազն ճանաչի Օսմանյան կայսրության կողմից իրականացված ոճրագործությունները:

Նմանապես, ես տարակուսանք ունեմ, որ այդքան շատ երկրներ, այդ թվում ՝ Իսրայելը, այնքան դժվար են արտասանել զույգ բառերը ՝ Հայոց ցեղասպանություն: Համոզված լինելով, որ լեհ-հրեա հայտնի իրավաբան Ռաֆայել Լեմկինը «ցեղասպանություն» տերմինը ստեղծեց միայն 1943 թ.-ին, սակայն այն պատրաստվեց ըստ հաշիվների `հայերի նկատմամբ մոտ երեք տասնամյակ առաջ կատարված ոճրագործությունների համար:

Հրեաներն ու հայերը շատ ընդհանրություններ ունեն: Երկու ժողովուրդներն էլ ողբերգական ճակատագիր ունեցան 20-րդ դարում և ստեղծեցին փոքր անկախ պետություններ ՝ շրջապատված թշնամիներով և ազդեցիկ սփյուռքներով: Նրանք նաև կիսում են մշակութային արժեքներն ու կրոնական արմատները: Այնուամենայնիվ, կան նաև վառ տարբերություններ. մինչ Իսրայելը ծաղկող պետություն է, Հայաստանի մեծ ներուժը դեռ պետք է օգտագործվի: Առաջին հերթին, հրեական Հոլոքոստը լայնորեն ճանաչված է ոչ միայն դրա հեղինակների ժառանգների, այլև ամբողջ աշխարհի կողմից: Մյուս կողմից, Հայոց ցեղասպանությունը դեռ կասկածի տակ է դրվում:

Ես վճռականորեն հավատում եմ թուրքերի և հայերի միջև փոխըմբռնման և հաշտեցման ամուր կամուրջներ կառուցելու անհրաժեշտությանը, բայց այդ կամուրջները պետք է տեղադրվեն հանցագործությունների անկեղծ ճանաչման արդյունքում:

Իմ հիմնադրած Ռաուլ Վալլենբերգի միջազգային հիմնադրամը, որի նախագահն է Էդուարդո Էռնեկյանը, զբաղվում է հետազոտությամբ՝ ինչպես Հոլոքոստի, այնպես էլ Հայոց ցեղասպանության վերաբերյալ: Այս համատեքստում մենք միացանք Կլարկ համալսարանի Strassler կենտրոնի Հոլոքոստի և Ցեղասպանության ուսումնասիրությունների Strassler կենտրոնի Kaloosdian / Mugar ամբիոնին և կատարեցինք դաշտային հետազոտություն, որը ղեկավարում էր պրոֆեսոր Թաներ Աքչամը ՝ նպատակ ունենալով պարզել թուրքերին և քրդերին, Հայոց ցեղասպանության զոհերին: Հետաքննությունը, որը նախատեսվում է շարունակել, պարզել է 184 փրկարարների անուններ, և այն հնարավոր է ներբեռնել տարբեր լեզուներով մեր ՀԿ-ի կայքից:

Բացի փրկարարներից, կային հայտնի մարդիկ, ովքեր աշխարհին ահազանգում էին Հայոց ցեղասպանության մասին: Նրանցից մեկը դեսպան Հենրի Մորգենթաու ավագն էր, ով որպես ԱՄՆ դեսպան Օսմանյան կայսրությունում առաջիններից մեկն էր պարզել 1915-ի ողբերգությունը, որին մեր ՀԿ-ն հարգանքի տուրք է մատուցել Միացյալ Նահանգների կոնգրեսում: Երեք տասնամյակ անց նրա որդին ՝ Հենրի Մորգենթաուն ՝ կրտսերը, որպես Ֆրանկլին Դ. Ռուզվելտի վարչակազմի գանձապետի քարտուղար, շարժիչ ուժն էր Փախստականների համաշխարհային վարչության ստեղծման համար, որը Ռաուլ Վալլենբերգին վերցրեց իր ճակատագրական փրկարար առաքելությունը: Բուդապեշտ ՝ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ:

Իմ կարծիքով, հրեաներն ու հայերը եղբայրներ են: Հոլոքոստի ժամանակ շատ հայեր դուրս եկան հրեաներին պաշտպանելու , ինչպես, օրինակ, լեգենդար հանգուցյալ երգիչ Շառլ Ազնավուրը, ով 2017-ին Վալլենբերգի մեդալ ստացավ Նախագահ Ռիվլինի նստավայրում և դոկտոր Հարություն Խաչատրյանը, ով արդարության մեր սահմանած  մրցանակին արժանացավ :

Դեռ 2012-ին ես կատարեցի իմ առաջին այցը Հայաստան: Տեղ հասնելուն պես ես գնացի Ծիծեռնակաբերդ ՝ Հայոց ցեղասպանության թանգարան, Երևանում: Ծանր ապրումներ տիրեց ինձ, երբ տեսա հայերի ծանր վիճակը պատկերող նկարներ և վերնագրեր:

The author visiting the Armenian Genocide Museum in Yerevan Photo: Dani Tenenbaum Լուսանկարում` Երեւանում Հայոց ցեղասպանության թանգարան այցելած հոդվածի հեղինակը (Ծանոթ.` Nid.oragir)