02.12.2020/
The New York Times
/ Nid.oragir«Նյու Յորք Թայմս» (The New York Times) ամերիկյան հանրահայտ թերթը «Պատերազմ Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ» խորագրի և «Երբ մշակութային ժառանգությունը դառնում է թշնամու սեփականը» վերնագրի ներքո բավականին հետաքրքիր հոդված է տպագրել ու այսպիսի հարցադրում արել` Լեռնային Ղարաբաղում կրակի դադարեցումը կարո՞ղ է նոր հույս առաջացնել ամենուր սպառնացող հուշարձանների պահպանությանը:
Դադիվանքը հարյուրավոր հայկական եկեղեցիներից, հուշարձաններից և փորագրված հուշաքարերից մեկն է վիճահարույց տարածաշրջանում, որը այս ամիս ձեռք բերված զինադադարի համաձայն անցնելու է հիմնականում մահմեդականներով բնակեցված Ադրբեջանի վերահսկողության տակ` գրում է թերթը և ավելացնում, IX դարում իր ծագումից ի վեր Դադիվանքը դիմակայել է սելջուկների և մոնղոլների արշավանքներին, ընկել պարսկական տիրապետության տակ, գոյատևել խորհրդային կարգերին և այս աշնանը` Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև արդեն երկրորդ դաժան պատերազմին : Այժմ հոյակապ քարե համալիրը, որն իր մեջ ներառում է երկու որմնանկարչական եկեղեցի, զանգակատուն և բազմաթիվ միջնադարյան արձանագրություններ, բախվում է մի բանի, որը կարող է էլ ավելի վատ լինել ՝ քան հաստատված այս վտանգավոր խաղաղություն է...
Ամարասի վանքը և Ծիծեռնավանքի բազիլիկը, քրիստոնեության վաղ դարաշրջանի ժառանգություններ են, որի հանձնումը Ադրբեջանին նոր ու լուրջ սպառնալիք է ներկայացնում, նույնիսկ երբ արդեն վերջ է տրվել արյունալի պատերազմին: Որպես օրինակ է բերված Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը ենթադրությունը, որ հայերը պատմական որևէ կապ չունեն տարածաշրջանի նկատմամբ`պնդելով, որ եկեղեցիները պատկանում են հին ադրբեջանական նախնիներին և« հայացվել »են 19-րդ դարում:
Թերթը հիշեցնում է, որ 1997-ից 2006 թվականներին Ադրբեջանի կառավարությունը կործանարար արշավ ձեռնարկեց Նախիջևանում գտնվող հայկական ժառանգության դեմ, որը Ադրբեջանի հիմնական անկլավն է, որը բաժանված է երկրի հիմնական մասից Հայաստանի տարածքով. Ulուղայի մոտ 89 եկեղեցի և հազարավոր խաչքարեր կամ փորագրված հուշաքարեր: ավերվել է աշխարհում միջնադարյան ամենամեծ հայկական գերեզմանատունը: Եվ վերջերս հրադադարի պահից ի վեր, սոցիալական ցանցերում շրջանառվող պատկերները ենթադրում են, որ Ադրբեջանի կողմից վերջերս պահանջված տարածքում գտնվող հայկական որոշ հուշարձաններ և եկեղեցիներ արդեն վանդալիզմի են ենթարկվել, կամ էլ պղծվել են:
Հոդվածում օրինակներ են բերվել այլ հակամարտության վայրերում գտնվող հուշարձանների վիճակի ու ճակատագրերի մասին, որոնց թվում Իսլամական պետության կողմից Պալմիրայի, հին առևտրի քաղաքի և ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության տարածքի վրա հարձակումների: Խոսվում է դրանց պահպանման անհրաժեշտության մասին:
Հոդվածն ամբողջությամբ հղումով`
(Հայերեն թարգ.` ՆԻԴ.ՕՐԱԳՐԻ
No comments:
Post a Comment