Կոռումպացված Ադրբեջանի նախագահը նաև ռազմական հանցագործի դափնին կունենա

 

Նիդերլանդների խորհրդարանը Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի և առաջին փոխնախագահ Մեհրիբան Ալիևայի դեմ՝ Լեռնային Ղարաբաղում ռազմական հանցագործությունների համար պատժամիջոցներ կիրառելու մասին որոշումը կայացրեց նախօրեին: Դրան  արձագանքել է Ալիևը, շեշտելով. «Պատժամիջոցների կիրառման մասին որոշումը, իհարկե, չի նպաստելու մեր երկրների միջև հարաբերությունների սերտացմանը»։ 

Ադրբեջանի և նրա նախագահի ընտանիքի մասին այս օրերին շարունակում են հրապարակումներով հանդես  գալ Նիդերլանդական մամուլի  միջոցները:

«Ո՞վ է Ալիևը ՝ կոռումպացված Ադրբեջանի սիրված նախագահը», «Ադրբեջանի նախագահ Ալիևը կրում է  միահեծան կառավարիչի բոլոր դափնիները», «Ադրբեջանի նախագահը հարմար գործարար և խավիարային դիվանագետ է»` այս և նմանատիպ վերնագրերով հոդվածների հաճախ կարելի է հանդիպել մամուլում: Ադրբեջանի հարուստ նավթային պետության նախագահ Իլհամ Ալիևը (58) տարիներ շարունակ մեղադրվում է մարդու իրավունքների խախտումների, կաշառակերության  և նեպոտիզմի մեջ: Նա լիակատար իշխանություն ունի Նիդերլանդների տարածքից մոտ 2 անգամ մեծ երկրի  վրա:

Ադրբեջանում նախագահ Իլհամ Ալիևին իր երկրում մեծ պատվի են արժանացնում Հայաստանի դեմ պատերազմի համար` գրում են թերթերը: Ալիևն այս անգամ ապավինել է Թուրքիայի աջակցությանը` չնայած , որ նա հերքում է Թուրքիայի խորը ներգրավվածությունը.

Մնում է հասկանալ՝  արդյո՞ք հաղթանակը իսկապես օգուտ կբերի ադրբեջանցիներին, որի ղեկավարը վաղուց իր երկրին դուրս է մղել ժողովրդավարական գործընթացներից: Ալիևը Ադրբեջանն է, իսկ Ադրբեջանը ՝ Ալիևը:

Նիդերլանդական թերթերը զարմանալի չեն համարում, որ Ալիեւն այդքան ուշադրության կենտրոնում գտնվեց այս օրերին, ինչպես որ  զարմանալի չի  համարում, որ 58-ամյա առաջնորդը իշխանության ղեկին է 2003 թվականից, ասենք  դրանից առաջ էլ Ալիև ազգանունը  անմահներից էր սերում` մինչ նրա նախագահ դառնալը նրա  հայր Հեյդար Ալիեւը 34 տարի ծառայել էր երկրին: Նախ 1969 թվականից ՝ որպես Ադրբեջանի Խորհրդային Հանրապետության ղեկավար, իսկ ավելի ուշ ՝ 1993 թվականից, որպես Ադրբեջանի անկախ հանրապետության նախագահ: Երբ 2003-ին Ալիևը ավագ հիվանդացավ, նա էստաֆետը փոխանցեց իր որդուն ՝ հեռանալով կյանքից: Երկիրը Ալիևների ձեռքում է ավելի քան կես դար: Modern-ժամանակակից ղեկավարող տոհմ, որն իրականում ոչ մեկին չի զարմացնում`մանավանդ աշխարհի այս մասում:

Բոլոր ընտրություններում նա ջախջախիչ հաղթանակներ է տանում մրցակիցների նկատմամբ: 2003, 2008, 2013 և 2018 թվականներին նա ստացել է համապատասխանաբար 75, 87, 85 և 86 տոկոս ձայն: Միջազգային դիտորդների կարծիքով, Ադրբեջանում երբեք էլ արդար ընտրություններ չեն եղել, և միշտ եղել են համատարած կեղծիքներ:

ՆԱՎԹ ԵՎ ԳԱԶ

Տարիների ընթացքում Ալիևը ամրապնդեց իր դիրքերը նաև այլ ձևերով: Օրինակ ՝ երկու հանրաքվեի շնորհիվ նրան հաջողվեց վերջ դնել նախագահի լիազորությունների ժամկետի սահմանափակմանը, այն 5-ից երկարացվեց յոթ տարի: Խելացի հնարք, որ յուրօրինակության մրցանակի արժանացավ  նախկին Խորհրդային Միության երկրներում: Որպես իշխանության վերջնական ամրապնդում ՝ 2017 թվականին Ալիևը իր կնոջը նշանակեց փոխնախագահ:

ժողովրդավարական արժեքների նման աղաղակող խախտումները դժվար թե միջազգային քննադատության ենթարկվի մի պարզ պատճառով. երկիրն  ունի` նավթ և գազ: Ադրբեջանը գտնվում է Կասպից ծովի ափին, որտեղ գտնվում է աշխարհում գազի և նավթի ամենամեծ պաշարներից մեկը: Այս հումքը տարբեր խողովակաշարերով հոսում է Ադրբեջանով դեպի Եվրոպա: Միայն Բաքու-Թիբլիսի- Ջեյհան նավթամուղն  օրական առնվազն մեկ միլիոն բարել նավթ է մղում: Հենց սա էլ հզոր է դարձնում Ալիևի իշխանությունը, որը  չարաշահվում է նրա կողմից: 

Պետական ​​նավթային ընկերության բիզնես կառույցների միջոցով ոչ միայն նախագահն է շահում, այլև նրա ամբողջ ընտանիքը:

Տեղացիների համար, ցավոք, նավթագազային մատակարարումների արդյունքում ստացված դոլարները հիմնականում անհետանում են և հայտնվում Ալիևի և նրա գործընկերների գրպանները: Օրինակ ՝ երկու տարի առաջ պարզվեց, որ Ալիևի երկու դուստրերը Դուբայում առնվազն 16 վիլլա ունեն: Գնահատված արժեքը ՝ 75 միլիոն եվրո: Բացի այդ, նրա հետնորդները մեծ հետաքրքրություններ ունեն Ադրբեջանի ոսկու հանքերում, բանկերում և հեռահաղորդակցական ընկերություններում:  Օրինակ ՝ 2016-ին Panama Papers– ը ՝ հարկային վճարումների մասին արտահոսող փաստաթղթերը, ցույց տվեցին, որ Ալիևի երկու դուստրերը  մեծ մասնաբաժին ունեն Ադրբեջանի ոսկու հանքերում:

Բայց ոչ բոլոր փողերն են ծախսվում ընտանեկան կապերը ջերմ պահելու վրա: Նավթի և գազի արժեքներից մասամբ վճարվել են ԵՄ-ին,  բանակի արդիականացմանը: Օրինակ ՝ այս տարի Բաքուն գրեթե 2.3 միլիարդ դոլար է ծախսել զինված ուժերի վրա: Համեմատության համար նշենք, որ 2020 թվականին Հայաստանի պաշտպանության բյուջեն  450 միլիոն ԱՄՆ դոլար է :

Ուստի զարմանալի չէ, որ ռազմական ճանապարհով հայկական Լեռնային Ղարաբաղում հաջողություն գրանցելով, ադրբեջանցիները ռազմական հաջողությունը վերագրեցին ամենազոր առաջնորդին, այն  նույնիսկ հիմնականում արդարացված է: Բայց կասկածելի է  մի  բան՝ արդյո՞ք այս  հաղթանակը իրոք որևէ բան տալիս է նրանց

ԽԱՎԻԱՐԱՅԻՆ ԴԻՎԱՆԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ

Այն փաստը, որ արևմտյան քաղաքական գործիչները երբեմն աչք էին փակում, երբ խոսքը վերաբերում է Ադրբեջանին, ցավալիորեն բացահայտվեց 2012 թ., Երբ պարզվեց, որ Ադրբեջանի կառավարությունը կաշառքի միջոցով հետապնդում է լոբբիստական ​​ռազմավարություն` իր կողմը գրավելով քաղաքական գործիչներին:

Այն` այսպես կոչված, «խավիարային դիվանագիտությունը» կենտրոնացած էր Եվրոպայի խորհրդի անդամ երկրների վրա, միջազգային կազմակերպության, որը հաճախ զբաղվում է ժողովրդավարության և մարդու իրավունքների հետ կապված խնդիրներով: Ալիևի և համանախագահների հրավերով պաշտոնյաներն ու քաղաքական գործիչները «դիվանագիտական» այցերին հաստատվում էին Բաքվի հինգաստղանի հյուրանոցներում:

Իրականում, ինստիտուտի պաշտոնյաները, որոնք, ի դեպ, ոչ մի կապ չունեն Եվրամիության հետ, խրախճանքների հետ ստանում էին շատ թանկ նվերներ, այդ թվում ՝ մետաքսե գորգեր, ժամացույցներ, ոսկի, կանխիկ գումար և ամենատարածված նվերներից մեկը ՝ երկու կիլոգրամ խավիար: Բացառիկ ընդունելությունների դիմաց, քննադատական ​​զեկույցներում  աչք են փակվել Ադրբեջանում ժողովրդավարության և մարդու իրավունքների վերաբերյալ խախտումները: Սկանդալը հանգեցրեց Եվրոպայի խորհրդի նախագահ Պեդրո Ագրամունտի հրաժարականին 2017 թ.

Ընդհանուր առմամբ, առնվազն 2,5 միլիարդ եվրոյի չափով պետք է որ կաշառք տրված լիներ 2012-ից 2014 թվականներին: Նույն ժամանակահատվածում Ադրբեջանում ճաղերի հետեւում անհետացել են գրեթե 100 լրագրողներ, ակտիվիստներ և ընդդիմադիր քաղաքական գործիչներ:

«Նիդերլանդական օրագիր»

Քաղվել են վերջին երկու օրերի նիդերլանդական  մամուլի հրապարակումներից

Աղբյուր`

Het Parool

Ewmagazine.nl

nrc.nl

trouw.nl