Manuk Mkrtchyan (1962-2017)

• 29 июл, 2017 в 11:30

niderlandakan

Հրաժեշտի ու երախտիքի խոսքեր Ալմելոյի կիրակնօրյա դպրոցի տնօրեն պարոն  Մանուկ Մկրտչյանին
Մանուկ Մկրտչյանը ծնվել է 1962թ. Գյումրի (Լենինական) քաղաքում:
1985թ. ավարտել է տեղի մանկավարժական ինստիտուտի բանասիրական ֆակուլտետը: Ավարտելուց հետո երկու տարի ծառայել է Խորհրդային բանակում: 1987-88թվ. աշխատել է հայրենի քաղաքի թիվ 8 դպրոցում: Ահավոր երկրաշարժը ուղղումներ է մտցնում Մանուկ Մկրտչյանի կենսագրական կյանքում: 1988-91թթ նրան տեսնում ենք Ռուսաստանի Տուապսեի շրջ. հայ երեխաների համար բացված ժամանակավոր հատուկ դպրոցում' հայոց լեզվի, գրականության և պատմության ուսուցչի պաշտոնում: 1991-ից տեղափոխվում է Տուապսեի շրջանի Թերզիյան գյուղ, աշխատանքի է անցնում սկզբում որպես հայոց լեզու և գրականություն, հայ ժողովրդի պատմություն առարկաների ուսուցիչ, այնուհետև, որպես դպրոցի տնօրեն: Աշխատանքին զուգընթաց 2003թ ավարտում է Ռուսաստանի Դաշնության Որոնեժ քաղաքի գյուղատնտեսական ակադեմիայի անտառային տնտեսության հեռակա բաժինը: Տուապսեի տարածաշրջանի հայկական մշակութային ինքնավարության փոխնախագահն էր:
2005 թվականին տեղափոխվում է Նիդերլանդներ: 2006թ մինչև կյանքի վերջը աշխատել է Ալմելոյի Գրիգոր Լուսավորիչ Եկեղեցու Մեսրոպ Մաշտոց կիրակնօրյա դպրոցում. 2008թվականից. որպես տնօրեն: 2010 դասավանդել է Նիդերլանդների կրթական համակարգում' տարրական դպրոցում, որպես տարբեր առարկաների ուսուցիչ:
Մանուկ Մկրտչյանը արժանացել է Նիդերլանդների կրթական համակարգի և ՀՀ սփյուռքի նախարարության բազմաթիվ պարգևների, արժանացել է «Մեսրոպ Մաշտոց » մեդալի' ճանաչվելով «Մայրենիի դեսպան»: Համահայկական մրցանակաբաշխությունում իր ղեկավարած դպրոցն արժանացել է լավագույն կրթօջախ կոչման:
Մանուկ մկրտչյանը տիրապետում էր 4 լեզուներ հայերեն, ռուսերեն, հոլանդերեն, անգլերեն: Ամուսնացած էր, ունի 2 երեխա:
____________________
Մանուկ Մկրտչեանի ընտանիքին,
Նիտերլանտների հայ համայնքին,
Խոր ափսոսանք ապրեցինք, երբ տեղեկացանք Նիտերլանտների Ալմելօ քաղաքի Հայ Առաքելական եկեղեցու կիրակնօրեայ դպրոցի տնօրէն Մանուկ Մկրտչեանի վաղաժամ վախճանի մասին:
Տասնեակ տարիներ ապրելով Հայրենիքից հեռու` անմնացորդ նուիրուեց հայութեանը եւ ծառայեց ի նպաստ բազմաթիւ խնդիրների յաղթահարման` իր նշանակալի նպաստը բերելով նաեւ հայապահպանութեանը եւ Հայաստան-Սփիւռք գործակցութեան զարգացմանն ու ամրապնդմանը:
Նա ճանչուած ու յարգուած էր որպէս մարդ ու որպէս հմուտ մանկավարժ, ում կատարած հայանպաստ եւ հասարակական գործունէութիւնն աննկատ չմնաց նաեւ Հայրենիքում, որի համար Սփիւռքի նախարարութեան կողմից արժանացաւ «Մայենիի դեսպան» պատուաւոր մետալին:
Բարի ու հայրենասէր հայորդու կերպարը եւ թողած հետքը միշտ վառ կը մնայ նրան ճանաչողների յիշողութիւններում:
Մեր խորին ցաւակցութիւնն ենք յայտնում Մանուկ Մկրտչեանի ընտանիքի անդամներին, հարազատներին, գործընկերներին, մտերիմներին եւ ողջ նիտերլանդահայութեանը:
Ցաւով`
ՀՐԱՆՈՅՇ ՅԱԿՈԲԵԱՆ
ՀՀ սփյուռքի նախարար
_____________________

Մանուկի հետ ծանոթացել էի 5 տարի առաջ: Հետո հանդիպում էինք միջհամայնքային միջոցառումների ժամանակ: Միմյանց հետ խոսելու թեմաները շատ էին: Հրաժեշտից առաջ չեինք հասցնում լիարժեք խոսել , քննարկել, ավարտին հասցնել մեր զրույցը: Բաժանվում էինք, կրկին հանդիպելու պատեհ առիթով: Սրան լրացնում էր նամակագրական կապը:
Բավականին հետաքրքիր նախագծեր էինք ծրագրել, դրանցից չնչինը իրականացվեց...չհասցրեցինք :
Արդեն ծանր հիվանդությունը իրենն էր անում: Մի միջոցառման ժամանակ, Ալմելոյի կիրակնօրյա դպրոցի ուսուցչուհի Սվետլանա Անդրեսյանի առաջարկով պայմանավորվեցինք դպրոցում տեսակցել Մանուկին' , զրուցել, ֆիլմ նկարահանել: Չէի մտածում, որ կարելի է կենտրոնանալ Մանուկի արած այդքան լավ գործերին: Պայմանավորվեցինք Ալմելոյում հանդիպել դեռ այս տարվա մարտին: Հարմար չեղավ, Մանուկը խնդրել էր մի փոքր սպասել, կազդուրվելու կարիքն ուներ...
Հետո ապրիլին ես ունեցա վիրահատություն ու կազդուրման կարիք:
Ճակատագրի հեգնանքով, թե նախախնամությամբ վերջերս' հուլիսի 20-ին, սրտիս հետ կապված խնդիրը կրկին սրվեց: Տուն վերադառնալուն պես մոտեցա համացանցին, կանխազգացողու՞թյուն ...ՈՒ երբ կապվեցի արտաքին աշխարհին' չարագուշակ գույժը ' իմանում եմ, որ ՄԵԶ ՀԵՏ ՉԷ ՄԱՆՈՒԿ ՄԿՐՏՉՅԱՆԸ:
Մանու'կ, հարգելիս, հասկանալի պատճառով ես հիմա չեմ կարող գալ Ալմելո քեզ հրաժեշտ տալու: Ներիր...Բացակա չդնես:
Ես դեռ հավատում և սպասում  եմ  մեր հանդիպմանը...
HAY AZIAN
«Նիդերլանդական օրագրի» հիմնադիր-խմբագիր
_________________________

Խորին ցավով տեղեկացանք Ալմելոյի կիրակնօրյա դպրոցի ուսուցիչ և տնօրեն պարոն Մանուկ Մկրտչյանի վաղաժամ մահվան լուրի մասին և անսպառ ափսոսանքով հոգիներս պարուրեց։ Մաստրիխտի «Ան» հայ համայնքը և «Սուրբ Կարապետ» եկեղեցին իր բոլոր անդամների անունից իր խորին ցավակցությունն է հայտնում պարոն Մանուկ Մկրտչյանի բոլոր հարազատներին և մտերիմներին ՝ սգալով մեր բոլորիս կողմից սիրված այդ հրաշալի մարդու և մեծ հայրենասերի անդառնալի կորուստը։ Իրոք աննկարագրելի է այն կորուստը, որը զգում է հիմա հոլանդահայ ողջ հասարակությունը և միայն ինքներս մեզ կարող ենք մխիթարել,որ մեր Մեծ հայն ու Մեծ մարդը Աստծո մոտ գտավ հանգրվան, իսկ նրա հոգու անմահության համար դեռ բազում տարիներ Նիեդրլանդների հայկական եկեղեցիներում զանգեր կղողանջեն՝ ի նշան նրա կենդանության և անմահ գործերի՝ ի նպաստ հայեցի կրթման և դաստիարակության ու հայապահպանման։
Աստված հոգիդ լուսավորի Մանուկ ջան և ինչպես քո անունն է կնքվել քեզ ի վերուստ՝ մանկան պես պարզ ու մաքուր ապրելու և մանուկներին կրթելու, այդպես էլ երկնքում կգտնես քո պարզությամբ և մաքրությամբ այն զարդարելու քո առաքելությունը։
Հանգչիր խաղաղությամբ Ամենահայ եղբայր։
Հարգանքներով Մաստրիխտի «Անի» հայ համայնք
____________________________

Հոգիս ցավով է ասպատակում, սրտիս այտերն են ևս մեկ անկրկնելի ու եզակի մարդու և հայի անդառնալի կուրուստը սգում։ Կյանքից անժամանակ հեռացավ մեր մաքրամաքուր հայն ու օտարության մեջ հայապահպանման մեծագույն կրողներից մեկը՝ Նիդերլանդների Ալմելո քաղաքի հայկական դպրոցի մայրենի լեզվի ուսուցիչն ու տնօրենը՝ Մանուկ Մկրտչյանը։ Աստված հոգիդ լուսավորի Մանուկ ջան և ինչպես քո անունն է կնքվել քեզ ի վերուստ՝ մանկան պես պարզ ու մաքուր ապրելու և մանուկներին կրթելու, այդպես էլ երկնքում կգտնես քո պարզությամբ և մաքրությամբ այն զարդարելու քո առաքելությունը։
Հանգչիր խաղաղությամբ Ամենահայ եղբայր։
Արտակ Մանուկյան
Մաստրիխտի կիրակնօրյա դպրոցի տնօրեն
_________________

Ազնիվ և առաքինի մարդ՝ օրինակելի հայ ուսուցիչ։ Ավաղ կորցրեցինք ամենաբարձր արժանիքներով նվիրյալի։ Հանգչի՛ր խաղաղությամբ սիրելի Մանուկ, քո գործով դու դեռ շատ երկար կապրես։
Մասիս Աբրահամյան
__________________
Ափսոս,իմ լավ գործընկեր,մաքուր,պարզ ու խորը մարդկային,կյանքը սիրող... Մինչև վերջին ճիգը պայքարեցիր,որ ապրես,որովհետև զգում էիր,որ պետք ես ոչ միայն քո երեխաներին,հարազատներին,այլ նաև բազմաթիվ ու բազմահազար մանուկներին ու երիտասարդներին,ում հայերենն ու հայեցին պետք է փոխանցեիր: Վերջին անգամ շատ երկար խոսեցինք,ինչպես միշտ, թեմաները շատ էին,բայց դեռ պլանավորել էիր Հայաստան գնալ,Սփյուռքի նախարարության կողմից կազմակերպվող 6-րդ համահայկական համաժողովին մասնակցեիր...Ննջիր հանգիստ,իմ շատ հարգելի,սիրելի Մանուկ ... Անարդար է ,անարդարացի է քո մահը,քո տեսակները պետք է երկար ապրեն...
Սվետա Աբրահամյան
ՄՀՀ կազմակերպության նախագահ, ՎԱՆ դպրոցի տնօրեն
__________________

 Հազար ափսոս... հրաշք մարդ, իմաստուն ուսուցիչ, նվիրված ընկեր...Աստված հոգին լուսավորի։ Դու ընդմիշտ մեր սրտերում կմնաս քո լուսավոր ժպիտով, քո ՄԱՐԴ տեսակով։ Հպարտ եմ, որ ճանաչել եմ քեզ հարգարժան Մանուկ։
Լուսինե Բարսեղյան
_________________

Շատ ցաւալի լուր մըն է ու անհաւատալի.Աստուած հոգին լուսաւորէ եւ ընտանիքին համբերութիւն տայ...
DirHov MG
_________________

Ալմելոյի հայկական եկեղեցում տեղի ունեցավ Մանուկ Մկրտչյանի  հուղարկավորությունը: Ալմելոյի հայկական  եկեղեցում հոգեհանգստի պատարագ տեղի ունեցավ : Բավական մարդիկ էին եկել հրաժեշտ տալու ուսուցչին, հային ու լավ մարդուն: Հայր Սերովբեն էր եկել Գերմանիայից: Տեր Մաշտոցի և Տեր Խաչատուրի հետ միասին պատարագ արեցին: Տեր Մաշտոցն իր սրտի խոսքն ասաց: Հետո Հայր Սերովբեն հրաժեշտի խոսք ասաց: Եկեղեցու վարչության, կիրակնօրյա դպրոցի, հայ համայնքի անունից ես շնորհակալական խոսք ասացի, հուզվել էի, կորուստն  անդառնալի է' ցավը բոլորիս:
Ալմելոյի գերեզմնատան հայկական մասում հողին հանձնեցինք Մանուկի աճյունը: Եկեղեցու մեծ սրահում  հոգեհաց տրվեց:
Հոգուդ լույս, Մանուկ:

Սվետլանա Անժելա Անդրեսյան

.

.

.

Մեզ հետ չէ Մանուկ Մկրտչյանը

Նիդերլանդների հայ համայնքը ծանր կորուստ կրեց: Այս անգամ մահվան գույժը՝ Ալմելոյից էր:
Գիտեինք, որ Նիդերլանդների Ալմելո քաղաքի Հայ Առաքելական եկեղեցու կիրակնօրյա դպրոցի տնօրեն Մանուկ Մկրտչյանը պայքարում է ծանր հիվանդության դեմ, բայց ապաքինման հույս՝ փայփայում էինք:  Հրաշքը սակայն տեղի չունեցավ: Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ Հայ Առաքելական Եկեղեցու կայքը գուժում է. « Այսօր կյանքից հեռացավ մեր սիրելի ուսուցիչ, Ալմելո քաղաքի հայոց դպրոցի տնօրեն՝ պարոն Մանուկ Մկրտչյանը... »
Լուրն անսպասելի է բոլոր նրանց՝  ովքեր գիտեն, ճանաչում են Մանուկ Մկրտչյանին:
Նրան շատերն էին սիրում՝ ոչ միայն որպես հմուտ և խելացի մանկավարժի, նաև՝  լավագույն, ընկերոջ ու բարեկամի: Նա սիրով ու մեծ նվիրումով էր իր գիտելիքներն ու փորձը փոխանցում  դպրոցի մանկավարժական կոլեկտիվին ու  իր  սաներին: Ալմելոյի Սուրբ «Գրիգոր Լուսավորիչ» Եկեղեցու և «Մեսրոպ Մաշտոց» կիրակնօրյա դպրոցի հիմնադրումից մի քանի տարի անց՝ 2008 թվականին, Եկեղեցու վարչության առաջարկով՝  մինչ այդ, որպես ուսուցիչ աշխատած Մանուկ Մկրտչյանը նշանակվում է Ալմելոյի 6-7 հազար ամենամեծ հայ համայնք ունեցող կիրակնօրյա դպրոցի տնօրեն: Այդ ընթացքում Մանուկ Մկրտչյանին հաջողվում է կրթական նոր մակարդակի հասցնել դասավանդումը, կտրուկ ավելանում է սաների թիվը : Տարեց-տարի՝ 100-ից ավելի սաների, հասու է եղել հայոց լեզու (արևելահայերեն և արևմտահայերեն), հայ ժողովրդի պատմություն առարկաները, հմտացել են պարի, նկարչության, ասմունքի և այլ ասպարեզներում: Մանուկ Մկրտչյանի տնօրինությամբ դպրոցը սերտորեն համագործակցել է Նիդերլանդներում գործող այլ դպրոցների հետ, ընդգրկված է մեկօրյա դպրոցների հարթակի կազմում: Մանուկ Մկրտչյանի ջանքերով հիմնվել էր «Զանգակ» անունով թերթը, որտեղ սաներից զատ հոդվածներ են գրել մանկավարժները:

Մանուկ Մկրտչյանը, ով կրթությամբ բանասեր էր և ուներ 28 տարիներից ավելի մանկավարժական ստաժ, աշխատել էր նաև Հոլանդական կրթական համակարգում , մաթեմատիկա և համաշխարհային պատմություն էր դասավանդել հոլանդական դպրոցում: Նա մեծ նվիրումով էր հոլանդացիներին մատուցում հայ ժողովրդի պատմությանը:Մանուկ Մկրտչյանը Նիդերլանդների ակտիվ հայ անդամներից էր: Նա «Նիդերլանդական օրագրի» ակտիվ թղթակիցն էր և համայնքային կյանքի մասին հոդվածներ էր գրում մեր էջերում ( նաև «Հայերն այսօր» պարբերականին և «Օրեր» Եվրոպական հանդեսին): Հաճախ լինում էր Մայր Հայրենիքում:

Մանուկ Մկրտչյանը արժանացել է Նիդերլանդների կրթական համակարգի և ՀՀ սփյուռքի նախարարության բազմաթիվ պատվոգրերի, պարգևատրվել «Մեսրոպ Մաշտոց » մեդալով, ճանաչվել «Մայրենիի դեսպան», Համահայկական մրցանակաբաշխությունում իր ղեկավարած դպրոցը ճանաչվել է, որպես լավագույն կրթօջախ:
Դժվար է համակերպվել անդառնալի կորստին, սակայն իրավմամբ՝ Կորստից ավելի ուժեղ հիշողությունն է, որը մնայուն է։
Ազնիվ ընկերոջ, բարեկամի ու լավ մարդու պայծառ ու ջերմ հիշատակը միշտ վառ կմնան բոլոր նրան ճանաչողների սրտերում:

Ինչպես նշում է Ալմելոյի եկեղեցու կայք էջը' Մանուկ Մկրտչյանի հուղարկավորությունը տեղի կունենա հուլիսի 28-ին՝ ժամը 13։00-ին, որից հետո հնարավորություն կտրվի ցավակցել ընտանիքին և հարազատներին եկեղեցուն կից սրահի մեջ։

Կիսելով այս  ծանր  վիշտը' ցավակցություն ենք հայտնում Մանուկ Մկրտչյանի ընտանիքին , հարազատներին, աշխատանքային կոլեկտիվին:

«Նիդերլանդական օրագիր»

«Տաղարանը» հայկական հնագույն երաժշտության տարածման սերմնացան

Հայկական հնագույն երաժշտության «Տաղարան» համույթը՝ ազգապահպանության   շնորհակալ ու խիստ անհրաժեշտ  գործառույթ է հանձն առել:  Այսօրվա երաժշտական խառնաշփոթում «Տաղարանի»  վճիտ, մաքրամաքուր սնուցող ակունքները՝  մեր  ազգային գոյության ու կենսակերպի առհավտչյան է: Հաճախ է «Տաղարանը» հյուրախաղերով հանդես գալիս հանրապետության ամենատարբեր և հեռավոր շրջաններում ՝ ի ցույց դնում դարավոր ակունքներից ծնված հայկական  տաղերը, երգն ու երաժշտությունը: Չկա մի բնակավայր, որտեղ հյուրախաղերի եղած չլինի համույթը: Այսօր «Տաղարանն» Իրավմամբ հայ հնագույն երաժշտության սեմնացանն է:
«Նիդերլանդական օրագիր»



Հնագույն երաժշտության «Տաղարան» համույթը հիմնադրվել է 1981թ., սկզբնապես «Շարական» անվան տակ և իր գործունեությունը ծավալել մինչև 1985թ.: 1987թ. կոմպոզիտոր Երվանդ Երկանյանը, ստանձելով «Տաղարան»-ի գեղարվեստական ղեկավարությունը, նոր շունչ բերեց համույթի համերգային, ստեղծագործական կյանքին, կարճ ժամանակամիջոցում ստեղծելով ծավալուն մի նոր նվագացանկ, որն ընդգրկում էր 300-ից ավելի հայ հոգևոր, ժողովրդական, ազգային-հայրենասիրական երգերի բարձրարժեք և նրբաճաշակ մշակումներ:

«Տաղարան» համույթի ներկայիս գեղարվեստական ղեկավար և դիրիժորն է դաշնակահար Սեդրակ Երկանյանը (1994—ից), որը շարունակում է զարգացնել,համույթի առջև դրված գեղագիտական և գեղարվեստական խնդիրները:

«Տաղարան»-ը ի սկզբանե կոչված է եղել համերգային բեմ բարձրացնելու, տարածելու և պրոպագանդելու հայ միջնադարյան հոգևոր երգարվեստի գանձերը:Այդ է պատճառը, որ նրա նվագացանկում մշտապես կենտրոնական տեղ են գրավում 5-15-րդ դարերի հեղինակների շարականներն ու տաղերը:

«Տաղարան»-ի ծրագրերում առաջին անգամ նորովի մատուցումով հնչել են հայկական ժողովրդական, ազգային-հայրենասիրական երգեր և նվագներ: Համույթի գործունեության մեկ այլ հետաքրքրական կողմը կապված է եվրոպական մինչդասական և բարոկկո շրջանի երաժշտության հետ:Ունկնդրի դատին պարբերաբար ներկայացվում են Գերմանական, Ֆրանսիական, Իտալական և այլ ժողովուրդների հնագույն երաժշտության ամբողջական ծրագրեր:

Համույթի երաժշտական մեկնաբանությունները աչքի են ընկնում ոճական ճշգրտությամբ, բարձր կատարողական մակարդակով, հնչերանգների հարստությամբ, մենակատարների և համույթի ներդաշնակ ու հավասարակշռված հնչողությամբ:

«Տաղարան»-ը համերգներով հանդես է եկել Հայաստանում, նախկին Խորհրդային Միության երաժշտական կենտրոններում, բազմիցս ըստ արժանվույն ներկայացրել է հայկական երաժշտական մշակույթը արտասահմանում, շրջագայել է Գերմանիայում, Ավստրիայում, Ֆրանսիայում, Բուլղարիայում, Ռումինիայում, Հարավսլավիայում, Լատինական Ամերիկայի երկրներում /Արգենտինա, Բրազիլիա, Ուրուգվայ/ Հունաստանում, Կիպրոսում, Լիբանանում և այլուր:

Համույթը իր մասնակցությունն է ունեցել միջազգային մի շարք փառատոններում :



«Տաղարանը» Մեսրոպյան սրբավայր Օշականում

. .
Օշականում մինչ համերգի սկիզբը Հնագույն երաժշտության «Տաղարան» համույթի անդամները խոնարհվեցին տեղի հնակառույց եկեղեցում Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի մասունքներին և, ասես, առնելով նրա օրհնությունը, գոհությունը սրտերում քայլերն ուղղեցին դեպի Մշակույթի տուն: Այստեղ շուտով հավաքվելու էին օշականցիները՝ մեծ ու մանուկ, ունկնդրելու հնամենի երաժշտություն, հովվերգական կանչեր, աշուղական նվագներ, սիրերգեր ու կոմիտասյան մշակումներ… Հայաստանի մարզերում մշակութային «կանգառներին» համույթի համերգային ծրագրերը միշտ էականորեն փոխվում են. դրանք մեկը մեկից տարբեր են, մեկը մեկից՝ գունեղ: Թերևս միայն համերգային «մուտքն» է անփոփոխ. անհիշելի ժամանակներից մեզ հասած հարսանեկան պարեղանակը՝ «Զեբագին»՝ Մաեստրո Սեդրակ Երկանյանի մշակմամբ և գործիքավորմամբ, դարձել է, կարծես, հայ ավանդական եղանակներ ներկայացնող համերգներ ազդարարարող զվարթ-հաղթական- տոնական հիմներգ: Հետո արդեն համույթի մեներգչուհի Լուսինե Մարկոսյանը, որ ծագումով օշականցի է, կատարեց ժողովրդական երգերի մի սիրուն փունջ՝ «Լուսնակը ցոլաց գնաց», «Վերի արտերու գարին», «Յարուկ մը ունիմ», «Վզնոցդ ես եմ նախշել»… Աշխատանքային-սիրային այս երգաշարը լրացավ Հովսեփ Նշանյանի կատարմամբ ափսոսանքի, վշտի ու առնական կոչերի համադրմամբ կառուցված հայրենականչով՝ «Մոկաց Միրզայով»: Մենանվագով հնչեցին բլուլ և սանթուր, ուդ և դուդուկ: «Տաղարանն», իրոք, մենակատարների խումբ է՝ յուրաքանչյուրն իր կատարողական «ձեռագրով», և համեգային ծրագերն այնպես են կազմվում, որ ամենքը երևան, դրսևորվեն՝ ստեղծագործությունների մեջ ունեցած նվագաբաժնիններով կամ թե մենանվագներով:
Մաշտոցյան հայտնության նման է նաև մեր երգարվեստի մաքրամաքուր ակունքները ներկայացնելը. և դրանում մեծ բաժին ունի «Տաղարան» համույթը՝ ղեկավարությամբ Մաեստրո Սեդրակ Երկանյանի:

Հասմիկ Սարգսյան
(«Նիդերլանդական օրագրի» համար)

Հայ լեզվաբանը գրաբար է սովորեցնում Լեյդենի լեզվաբանական ամառային դպրոցում

Գիտնական, լեզվաբան Հրաչ Մարտիրոսյանը, ով անմնացորդ իրեն  նվիրաբերել է հայ լեզվաբանության հարցերին ու խնդիրներին ՝  իր ֆեյսբուքյան էջում տեղեկացրել էր, որ երկուշաբթի՝ հուլիսի 10-ին, մեկնարկել է  Լեյդենի լեզվաբանական ամառային դպրոցը: Հնդեվրոպական ծրագրում,  նա արդեն չորրորդ անգամ դասավանդում է գրաբար  (գրաբար՝ պատմական կտրվածքով, հայերենի հնագույն ակունքներից)։  Երկշաբաթյա, օրական մեկուկես ժամ տևողությամբ դասապրոցեսը' մատչելի  դարձնելու համար, նա  կրկին գերադասել է դասավանդումը ոչ թե գիտական տառադարձմամբ , այլ՝ հայերեն տառերով անցկացնել։  Լեզվաբանը, ով ջանք չի խնայում  օտարներին հասցնել մեր մայրենի լեզվի յուրահատկություներն ու գաղտնիքները, նախօրոք դպրոցի իր սաներին  էր տրամադրել  մեսրոպյան այբուբենը, ընթերցանությանը նպաստող վարժություններն ու մի քանի այլ տարրական բաներ, որ տառերը սովորեն ու նախապատրաստվեն  խտացված այս դասընթացին: Նպատակը՝ ոչ միայն կարճ ժամանակում մասնակիցներին գրաբարի պարզ տեքստերը բառարանով կարդալ սովորեցնելն է, այլև հնչյունական ու ձևաբանական համակարգերի ծագումն ու զարգացումը լուսաբանելը։
 Ինչպես ուրախությամբ  հայտնում է Հրաչ Մարտիրոսյանը' ուսանողների պակաս երբեք չի եղել։ Այս տարի ավելի շատ ուսանող է մասնակցում ՝ թվով 22 հոգի՝ ԱՄՆ-ից, Իտալիայից,Լեհաստանից,Լյուքսենբուրգից, Ֆրանսիայից, Նիդերլանդներից, Մեծ Բրիտանիայից, նույնիսկ Ճապոնիայից:Լեյդենի միջազգային ամառային դպրոցի  դասընթացին 2 օր  է  մնացել:  ՈՒսանողների շարքում է՝  հայտնի լեզվաբան ,  միջին իրանական լեզուների լավագույն մասնագետներից մեկը, պրոֆեսոր Դեսմոնդ Դուրկին-Մայստերերնստը (Desmond Durkin-Meisterernst), ով իր վաստակած տարիքին ու  կյանքի մեծ փորձին սովորելու  բան  ունի իր գործընկերոջից:
-Այո, մեծ գիտնականների համար «զապադլո» չի կրտսեր գործընկերոջ դասընթացին հետևելը։ Ոչ մի օր, ոչ մի րոպե չի ուշանում, ամբողջ դասին կենտրոնացած հետևում է ։
Իր ֆեյսբուքյան էջում նրա  մասին գրել է Հրաչ Մարտիրոսյանը:

.

Հայաստանն ընդունել էր տարբեր երկրների խոստումնալից երիտասարդներին

• niderlandakan

ԱՄՓՈՓՎԵՑԻՆ ԵՎՐԱՄԻՈՒԹՅԱՆ ԿՈՂՄԻՑ ՖԻՆԱՆՍԱՎՈՐՎԱԾ ԵՎ ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ ԻՐԱԿԱՆԱՑՎԱԾ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԵՐԻՏԱՍԱՐԴԱԿԱՆ ՓՈՐՁԻ ՓՈԽԱՆԱԿՄԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ԱՐԴՅՈՒՆՔՆԵՐԸ

Օրերս Հայաստանում իրականացվեց իր յուրահատկությամբ հատուկ միջազգային երիտասարդական փորձի փոխանակման նախագիծ՝ 6 երկրներից ժամանած երիտասարդների մասնակցությամբ (Հոլանդիա, Գերմանիա, Ավստրիա, Իսպանիա, Ռուսաստան, Հայաստան)։ Եվրամիության աջակցությամբ և հովանավորչությամբ այս լայնամասշտաբ միջազգային երիտասարդական նախագիծը անց է կացվել «BRIGHT FUTURE» /ԼՈՒՍԱՎՈՐ ԱՊԱԳԱ/ հոլանդական հ/կ-ի և 5 գործընկերների նախաձեռնությամբ և մեծ արձագանք ստացել հայաստանյան և արտասահմանյան տարբեր լրատվամիջոցների կողմից:
7 երիտասարդ' վերոնշյալ 6 երկրներից, 7 օր անց են կացրել Հայաստանում՝ Աղվերանի Կրիստալ Ռեզորթ բարձրակարգ և հարմարավետ հյուրանոցային համալիրում, ծանոթացել միմյանց մշակույթներին, ավանդույթներին, միմյանց լեզվական առանձնահատկություններին, տարբեր երկրներում առկա ուսման հնարավորություններին և այլն, ինչպես նաև՝ ներկայացրել իրենց խոհանոցը, երգն ու պարը։ Ծրագրի գլխավոր նպատակն էր մեկ գաղափարի շուրջ համախմբել տարբեր ազգություն ունեցող երիտասարդների (միջմշակութային հաղորդակցություն), ոչ-ֆորմալ (ոչ-ավանդական ուսուցում) շփման պայմաններ ստեղծելով, նպաստել տարբեր ազգերի ծանոթությանը, միջմշակութային շփմանը, ընկերությանն ու հետգա հնարավոր համագործակցությանը։


Նախագծի մասնակիցները օտարազգի երիտասարդներ էին, սակայն կազմակերպիչները ներգրավել էին նաև Սփյուռքում երկար տարիներ բնակվող, հայկական մշակույթից օտարացած, հայերեն լեզուն կորցրած հայ երիտասարդների ևս. ոմանք նույնիսկ նախկինում երբևէ չէին էլ եղել իրենց հայրենիքում։ Կազմակերպիչների հավաստմամբ, նախագծի մասնակիցներն ընտրվել են շատ զգուշորեն, անցել են ընտրության 3 փուլեր։ Հայաստանի կողմը ակտիվ համագործակցել է Հայ-Ռուսական (Սլավոնական) և Գլաձոր հալսարանների հետ։ Գործընկեր-պետությունների ներկայացուցիչները կատարել են նախնական ընտրություն՝ հիմնվելով թեքնածու-մասնակիցների մոտիվացիոն նամակների վրա։ Այնուհետև ամեն երկրի խմբի ղեկվար՝ գլխավոր կազմակերպիչ հոլանդական խմբի ղեկավար Մարիամ Կիրակոսյանի հետ համատեղ անց են կացրել հարցաազրույցներ, 20/2 հարաբերակցությամբ ընտրել պոտենցիալ մասնակիցների։ Վերջնական ընտրությունները հաստատվել են մասնակից բոլոր երկրների ներկայացուցիչների համաձայնությունը ստանալուց հետո։ Նախապատվությունը տրվել է կոմունիկացիոն, ֆիզիկական, սոցիալական խնդիրներ ունեցող, ինչպես նաև անգլերենի լեզվական խոսակցական դժվարություններ ունեցող երիտասարդներին։
«ԼՈՒՍԱՎՈՐ ԱՊԱԳԱ» հ/կ հիմնադիր-տնօրեն Մարիամ Կիրակոսյանը խոստովանեց, որ թե՛ նախապատրաստական փուլում, թե՛ նախագիծն իրականացնելու ընթացքում հաճախ բախվել են միջմշակութային անհամաձայնությունների.
- Ըստ մեր ծրագրի ձևաչափի, մասնակիցներին պետք է տեղավորեինք «միջազգային սենյակներում», ինչի հետևանքով ունեցել ենք քննարկումներ հայկական կողմի մասնակիցների հետ։ Նրանք, իհարկե, դեմ չէին գաղափարին, սակայն ունեին մտավախություն, որ հնարավոր է «իրենց մաստի» մարդ չլինի սենյակային հարևանը։ Սակայն մենք բացատրեցինք, որ նման կերպ մասնակիցներին տեղավորելու հիմնական նպատակը հենց այն է, որ տարբեր ազգերի  ներկայացուցիչներ ծանոթանան, հարմարվեն միմյանց առօրյային, փորձեն ընդհանուր հայտարարի գալ, եթե կլինեն անհամաձայնություններ։ Սակայն ուրախությամբ պետք է նշեմ, որ ոչ մի խնդիր չի ունեցել ոչ մի սենյակի բնակիչ. Չգիտեմ՝ մե՞նք էինք ճիշտ սենյակային բաշխում կարարել՝ հիմնվելով մասնակիցների մոտիվացիոն նամակների վրա, թե՞ մասնակիցները հաղթահարեցին նմանօրինակ հետաքրքիր միջմշակութային «փորձությունը»։
- Ես այնքան ուրախ եմ, որ ինձ նման հնարավորություն ընձեռվեց մասնակցել այս նախագծին, - մեզ հետ զրույցում ասաց հայկական խմբի մասնակից Կարենը։ - Ես ապրում էի Աթիլլայի (Գերմանիա), Էդինի (Ավստրիա), Արմենի (Հոլանդիա) հետ։ Այս օրերի ընթացքում ես համոզվեցի, որ իրոք լավ տիրապետում եմ անգլերեն լեզվին, քանի որ մենք կարող էինք երկար քննարկումներ ունենալ ամենատարբեր թեմաների շուրջ։ Կարծում եմ, շատ տեղին է նշել, որ Էդինը հավատքով մուսուլման է, սակայն մենք ոչ մի անգամ չենք ունեցել որևէ քննարկում կամ, առավել ևս, անհամաձայնություն՝ կրոնական թեմայով։ Ասեմ ավելին՝ շատ զարմանալի և, միևնույն ժամանակ, հաճելի էր մեր՝ հայերիս համար, երբ Էդինը հավաքեց օտարազգի երիտասարդների մի մեծ խումբ, և ուղևորվեցին դեպի Ծիծեռնակաբերդ՝ հարգելու Հայոց Ցեղասպանության անմեղ զոհերի հիշատակը։ Չնայած՝  ծրագրի շրջանակներում նման այց չէր նախատեսվում (նախագիծը մշակութային էր, և ցանկացած քաղաքական ակնարկ դուրս պետք է մնար ծրագրից), այնուամենայնիվ, կազմակերպիչները, կարծում եմ, իրավասու էլ չէին խոչընդոտել նմանօրինակ նախաձեռնությանը, նամանավանդ, երբ այդ երիտասարդներին ոչ մեկ չի պատմել Մեծ Եղեռնի մասին. իրենք գիտեին, իմացել էին, տեղեկացված էին… Նախագծի ավարտին բոլորս շատ էինք մտերմացել. Անկախ նրանից, թե ով ում սենյակից էր, ով ում երկրից էր։ Մեր նոր ընկեր Արմենը, ով ժամանել էր Հոլանդիայից, մեզ հետ բաժանվելուց ասաց, որ նախագծի սկզբում մենք ուղղակի սենյակային հարևաններ էինք, իսկ վերջում՝ մտերիմ եղբայրներ։ Յուրաքանչյուր երիտասարդի կմաղթեի, որ իրենց կյանքի որևէ հատվածում ունենային ծրագրի շրջանակներում ապրած օրերի նման օրեր՝ լի նորանոր բացահայտումներով, անծանոթ ու հաճելի զգացողություններով, խինդ ու ծիխաղով...
   Ինտերակտիվ և հագեցած 7-օրյա այս նախագիծն, իրոք, շատ հագեցած էր։ Մասնակիցներն ունեցան փորձի փոխանակում տարբեր թեմաների շուրջ. քննարկեցին և ցուցադրեցին իրենց ազգերին բնորոշ ժեստերի լեզուն, ոչ-վերբալ հաղորդակցության փորձի փոխանակում իրականացրեցին՝ համագործակցելով այդ ասպարեզում մասնագիտացած Դանիել Ջհանգիրյանի հետ։ Երիտասարդները միմյանց հետ սիրով կիսվեցին հետաքրքիր փաստերով ՝ իրենց երկրների, ազգային տոների և փառատոների մասին, իսկ միմյանց հանդեպ վստահությունն ընթացիկ հաստատում էին տարբեր ինտերակտիվ թիմային միջոցառումների և խաղերի միջոցով։- Մասնակիցներից յուրաքանչյուրը չէր զլացել և իր հետ Հայաստան էր բերել իր երկրի տարազը։ Հոլանդական խմբի տարազը մոտ 20կգ էր։ Մենք կազմակերպեցինք ուրախ մի երեկույթ, որի ընթացքում բոլորս մեր տարազներն էինք կրում. հա՛մ ուրախացանք, հա՛մ պարեցինք, հա՛մ ծանոթացանք միմյանց տարազների պատմությանը, - ասում է Ռուսաստանի մասնակից Ալեքսեյը։
  Նախագծի մասնակիցները զարմացած էին հայերի հյուրասիրությամբ և միմյանց ձեռք մեկնելու պատրաստակամությամբ։ Օրինակ, տարազները հայկական խմբին սիրով տրամադրել էր «Տերյան» մշակութային կենտրոնը, հայկական արծաթյա բարձրորակ զարդերը՝ «Լունար Սիլվեր»-ը, իսկ երեկոյի ընկերական միջավայրն իր գեղեցիկ երգեցողությամբ «համեմել էր» էթնիկ վոկալիստ Անուշ Հարությունյանը։
- Մասնակիցները մտահոգված էին, որ գիրանում էին Հայաստանում, քանի որ ամեն օր իրենց հյուրասիրում էին. Օրինակ, «Արաքս» թռչնաֆաբրիկան երեք անգամ մսամթերքի հյուրասիրություն է կազմակերպել մեր մասնակիցների համար, տրամադրել ավելի քան 50կգ. բարձր որակի մսամթերք ՝  խորոված պատրաստելու փորձի փոխանակման միջոցառման համար։ Նախագծի մասնակիցները հաճելիորեն զարմացել էին նաև, որ իրենց հանգստյան ժամերը «համեղ» և ուրախ դարձնելու համար «Կուռ» գինիները, «Լաքի տորթերը», «Դարման» թեյերը  հյուրասիրություն էինր կազմակերպել, - մեզ հետ զրույցում նշեց ծրագրի ղեկավար Մարիամ Կիրակոսյանը։
Նախագծի ձևաչափն, իրոք, հետաքրքիր էր. մասնակիցները հենց իրենք էին որոշում նախագծի ընթացքը՝ անոնիմ և գրավոր տարբերակով արտահայտելով իրենց կարծիքներն ամեն օրվա ավարտին՝ տվյալ օրվա վերաբերյալ։ Նախագծի կազմակերպիչները համոզված են, որ ինտերակտիվ միջոցառումների շնորհիվ երիտասարդներն ավելի շատ բան կարող են սովորել. չէ՞ որ հենց պրակտիկ գործունեությունն է նոր բացահայտումների սկիզբը։ Հետևելով այս համոզմունքին՝ 6 երկրներ ներկայացնող խոստումնալից երիտասարդները տարբեր խաղային մեթոդներով միմյանց իրենց երկրների պարերը սովորեցրեցին, պարեցին նաև շուրջպար. Գագիկ Կարապետյանի անվան պարի դպրոցի սաները սիրով մասնակցեցին այս յուրօրինակ միջազգային պարային փորձի փոխանակմանը։ Իսկ տարբեր երկրներում կինոինդուստրիայի նմանություններն ու տարբերությունները մասնակիցները քննարկեցին՝ հյուրընկալելով հայկական հայտնի դերասանուհի Ելենա Բորիսենկոյին։
Հետաքրքիր ձևաչափ էր ընտրված նաև խոհանոցային օրվա համար. ամեն երկրից ժամանած երիտասարդների խմբին նախապես հատկացվել էր գրպանի փոքրիկ գումար և առաջադրվել ինքնուրույն գնել իրենց ավանդական ուտեստի պատրաստման համար անհրաժեշտ բոլոր բաղադրիչները։ Գումարի չափը հատուկ որոշվել էր այնպես, որ մի խմբի մոտ ավելցուկ լիներ, մյուսի մոտ՝ չբավարարեր գումարը։ Հիմնական նպատակն էր ստեղծել այնպիսի միջավայր, որը կհանգեցներ տարբեր ազգերի մասնակիցների համագործակցությանը։ Գումարը չբավարարելու պարագայում մասնակիցները պետք է համոզեին միմյանց, գումար խնդրեին և ընդհանուր հայտարարի գային՝ արդյունքում ունենալով բոլոր անհրաժեշտ բաղադրիչները՝ ուտեստի օրվա շրջանակներում տվյալ երկրի կողմից նախատեսված ճաշատեսակը պատրաստելու  համար։
- Խոհանոցային օրը մենք ամեն երկրից մեկ շեֆ-խոհարար ընտրեցինք, նրանց կցեցինք տարբեր երկրներից մասնակիցներ, այնպես, որ արդյունքում ամեն երկրի ուտեստ պատրաստող խմբում տարբեր ազգերի ներկայացուցիչներ էին ներգրավված։ Ամենաուրախ միջոցառումներից մեկն էր։ Արդյունքում մենք սովորեցինք տարբեր ազգերի ավնադական ուտեստներ պատրաստել, համտեսեցինք և նույնիսկ գնահատեցինք միմյանց։ Հաղթեց գերմանական «Spätzle» ուտեստը /կարդացվում է «Շպեցլե»՝ կարտոֆիլով աղցան ու տապակած նրբերշիկներ/։ «Կրիստալ»հյուրանոցի ղեկավարությունն այս ուտեստը պատրաստած տարբեր ազգերի յոթ մասնակիցներին երկու օր անվճար մնալու նվեր-քարտեր տվեց՝  նրանք կարող են օգտագործել Հայաստան  իրենց հետագա հնարավոր այցերի ժամանակ։
        Ծրագրի մասնակիցները ծանոթացան միմյանց երկրների ուսումնական և աշխատանքային հնարավորությունների հետ, Հայ Կրթական Հիմնարկություն կազմակերպության երիտասարդները՝ ի դեմս տնօրեն Արմինե Հարոյանի, միջազգային փորձի փոխանակում կազմակերպեցին և միմյանց տեղեկացրեցին աշխարհի տարբեր երկրների ուսումնական համակարգերի տարբերություններին և նմանություններին։ Այցելեցին «Մեգերիան Կարպետ»  ընկերություն, տեղեկացան գորգագործության հմտություններին, մասնակցեցին գորգագործության գործընթացին։ Մասնակիցներն այցելեցին Աբովյանի սրբ.Հովհաննես եկեղեցի, Էջմիածնի Մայր Տաճար։ Էջմիածնում գործող «ՄԵՐ ՏՈՒՆ» բարեգործական հ/կ մանկատան շրջանավարտ-սաների կողմից նախաձեռնված գաթայի պատրաստման արարողությունը մեծ տպավորություն էր գործել բոլոր մասնակցների վրա. նրանք ծանոթացան և ընկերացան սաների հետ, պարեցին և երգեցին։ Մասնակիցներն ունեցան էքսկուրսիայի օր' Երևան քաղաքում. հայկական խմբի պատասխանատվությունը մեծ էր այս հարցում, քանի որ հենց իրենք պետք է ներկայացնեին Երևան քաղաքը հյուրերին, ինչն էլ պատվով արեցին։
- Հայկական խբին՝ ծրագրին պատրաստելու հարցում իր  մեծ ներդրում է ունեցել մեր նախագծի ակտիվ մասնակից, թրեյներ Լիլիթ Սահակյանն, ով ուղղակի ոսկերչական աշխատանք է տարել ծրագրի բոլոր փուլերում, ինչի համար բոլորս նրան անչափ շնորհակալ ենք, - նշում է Մարիամ Կիրակոսյանը։Հարկ է նշել էքսկուրսիոն օրվա ընթացքում մասնակիցների հիացմունքը՝ Երևանի Նոյ կոնյակի-գինու գործարան այցելության արդյունքում։ Գինեգործության հմտություններին և պատմությանը ծանոթանալուց բացի նրանք համտեսեցին 3000 եվրո արժողությամբ բարձրակարգ գինի, իսկ հետո մասնակիցներին ողջունեց գործարանի սեփականատեր Պրն.Գագիկ Ծառուկյանը, ով սիրով բոլոր մասնակիցներին նվիրեց հայկական գինիներ, հրավիրեց այցելել Օլիմպիական ավան, իսկ առաջիկա օրերին՝ իրենց ազատ ժամանակն անց կացնել Մուլտի առողջարարակական կենտրոնում ՝ բոլորովին անվճար, ինչպես նաև հրավիրեց ընթրել «Փարավոն» ռեստորանային համալիրում՝ հոգալով մասնակիցների տեղափոխության բոլոր խնդիրները։
  Հրաժեշտի երեկոն «Խոստումնալից երիտասարդներ» միջազգային  նախագծի մասնակիցներն անց կացրեցին «Արարատ Վյու Գարդեն» նորաբաց ռեստորանում։ Ռեստորանի տնօրինության կողմից տրամադրվել էր լավաշ թխելու հնարավորություն, ինչն էլ մասնակիցները սիրով օգտագործեցին և լավաշի թխելու արարողության անմիջական մասնակիցը դարձան։  Երեկոյի միջազգային երաժշտությունը ապահովեց DJ LEO-ն, մասնակիցներին ողջունեց «Նուբար» հայկական ժողովրդական երգի-պարի անսամբլը, իսկ խնջույքի ավարտին բոլոր մասնակիցները միմյանց շնորհակալություն հայտնեցին նման հրաշալի միջոցառման մասնիկը դառնալու համար, իսկ հյուրասեր «ԾիրանԷ» հայկական օճառներ և յուղեր արտադրող ընկերությունը, «Դարման» թեյերը, «Լունար-Սիլվեր», Յուքոմ, «Ժնինել» աքսեսուարները, «Թալիանի» իտալական ակնոցներ արտադրող ընկերություններն իրենց կողմից մասնակիցներին  գեղեցիկ հուշանվերներ փոխանցեցին։
 Նմանօրինակ երիտասարդական  նախագծերը խրախուսելի են, քանի որ դրանք ոչ միայն ուսուցողական են, այլ նաև հնարավորություն են տալիս մտածել և ստեղծել նորանոր նմանատիպ ծրագրեր՝ երիտասարդների հուզող խնդիրներին և հետաքրքրություններին ուղղված։ Այս նախագխի մասնակիցները, ոգևորվելով ծրագրի ընթացքից և արդյունքից, հանդես եկան նոր գաղափարներով և առաջարկներով՝ առաջիկա ծրագրերի համար։
 Չնայած միջմշակութային և մտածելակերպային տարբերությունների, ազգային առանձնահատկությունների, երիտասարդական այս միջազգային փորձի փոխանակման նախագծի բոլոր մասնակիցներն անխտիր մեկ ընտանիք էին դարձել և շատերը (թե’ տղա, թե’ աղջիկ)՝ արցունքներով բաժանվեցին՝ խոստանալով կազմակերպել տարբեր հավաքներ և միջոցառումներ՝ միմյանց հերթական անգամ հանդիպելու նպատակով։
 Ուրախալի է այն փաստը, որ այս նախագիծը բուռն արձագանք գտավ հայաստանյան և արտասահմանյան լրատվամիջոցներով, չէ՞ որ այսօր երիտասարդների հաջողության գրավականը միմիայն բարձրագույն կրթությամբ չէ պայմանավորված. մեր օրերում, ինտերնետից զատ, չափազանց կարևոր է ունենալ միջմշակութային անմիջական շփման հմտություններ, ինչն էլ, իր հերթին, ձևավորում է տարբեր մշակույթների և ազգերի հանդեպ հանդուրժողականության դրսևորում՝ նպաստելով ազգերի բարեկամությոանը, ընկերությանը, զարգացմանն ու տարբեր ասպարեզներում համագործակցությանը։

(մեր թղթակից)
Երևան. 4-10-ը հունիսի
Միջոցառման լուսանկարներն այստեղ

«Գագիկ Ծառուկյան» բարեգործական հիմնադրամը աջակցում է «Խոստումնալից երիտասարդություն» ծրագրին

Աշխարհի 6 երկրներից ժամանած ավելի քան 40 երիտասարդների մասնակցությամբ հուլիսի 4-ից Հայաստանում մեկնարկած «Խոստումնալից երիտասարդություն» ծրագրը, որը  Եվրամիությանմիջմշակութային նախաձեռնություն է:Այն  համատեղ նախաձեռնել է հոլանդական «Լուսավոր ապագա»
կազմակերպությունը: Այս նախագծի հաջող ընթացքն ապահովելու համար, մի շարք այլ կազմակերպությունների թվում  իր ակտիվ և գործուն աջակցությունը ցուցաբերեց «Գագիկ Ծառուկյան» բարեգործական հիմնադրամը: Անձամբ' Գագիկ Ծառուկյանը մասնակցեց երիտասարդների հետ  հանդիպմանը, ոգևորեց և խրախուսեց նրանց ձեռնարկը: «Կենտրոն» հեռուստաընկերությունը ռեպորտաժ է պատրաստել Գագիկ Ծառուկյանի հետ երիտասարդության  ունեցած հանդիպումից:

Դրանով , սակայն հանդիպումը անվանի գործրարի և քաղաքական գործիչի հետ շարունակվել է հաջորդ օրերին: Միասին այցելել են եկեղեցի և մոմավառություն  կատարել, եղել են օլիմպիական ավանում, այցելել ռեստորան' միասին ճաշկերույթ ունեցել: Ամենակարևորը նրանց մեջ ծավալված աշխույժ և սրտաբաց ու  անկաշկանդ զրույցն է եղել:

«Լուսավոր ապագա» կազմակերպության ղեկավար Մարիամ Կիրակոսյանի նպատակը' Հայաստանն աշխարհին ճանաչելի դարձնելուց զատ , հնարավորություն ընձեռնելն է խթանելու զբոսաշրջությունը:

«Լուսավոր ապագա» /Bright Future/ հոլանդական կազմակերպության կողմից իրականացվող և Եվրոմիության կողմից ֆինանսավորվող միջազգային միջմշակութային փորձի փոխանակման երիտասարդական ծրագիրն ավելի հագեցված և արդյունավետ դարձնելու նպատակով կազմակերպիչ ընկերությունների հետ ակտիվ համագործակցել և աջակցել են` "Գագիկ Ծառուկյան" բարեգորցական հիմնադրամը, "Արաքս" թռչնաֆաբրիկան, «Կուռ» գինիները, «Լաքի» տորթերը, «Մեգերյան կարպետ» գորգերի գործարանը, «Տերյան» մշակութային կենտրոնը, "Մեր տուն" հ/կ, «Դարման» հայկական թեյեր արտադրող ընկերությունը, «Լունար-Սիլվեր» արծաթյա զարդեր արտադրող ընկերությունը, «Ժնինել» աքսեսուարներ, «Թալիանի» իտալական արտադրության ակնոցները, "Ծիրանէ" հայկական արտադրության օճառներ և յուղեր արտադրող ընկերությունը, Գագիկ Կարապետյանի անվան պարի դպրոցը, «Նուբար» երգի-պարի անսամբլը, էթնիկ վոկալիստ Անուշ Հարությունյանը, դերասանուհի Ելենա Բորիսենկոն, «Արարատ Վյու Գարդեն» ռեստորանային համալիրը, Հայ Կրթական Հիմնարկությունը, Հայ-Ռուսական (Սլավոնական) համալսարանը, Գլաձոր համալսարանը։ Միջոցառման Ինֆորմացիոն գործընկեր՝ «Նիդերլանդական օրագիր»:

.

  .

Հայաստանում մեկնարկեց Եվրամիության «Խոստումնալից երիտասարդություն» անվանումը կրող ծրագիրը

 Այս օրերին Հայաստանում տեղի է ունենում «Լուսավոր ապագա» /Bright Future/ հոլանդական կազմակերպության (տնօրեն' Մարիամ Կիրակոսյան) նախաձեռնած «Խոստումնալից երիտասարդություն» անվանումը կրող միջազգային մշակութային փոխանակման ծրագրի միջոցառումները: Նախապատրաստական աշխատանքները ետևում մնացին: Երևանը դիմավորել է Հոլանդիայից, Գերմանիայից, Ռուսաստանից, Իսպանիայից, Ավստրիայից ժամանած երիտասարդական պատվիրակությունների ներկայացուցիչներին: Հայաստանում նրանց միացան Հայաստանի պատվիրակները ։ Միջոցառումն անցնում է հագեցված ծրագրով: Տարբեր երկրների պատվիրակները ոչ միայն հնարավորություն ունեն մոտիկից ծանոթանալու հայկական մշակույթին ու կենցաղին, այլ միմյանց ներկայացնելու սեփական երկրների ազգային ավանդույթներն ու առանձնահատկությունները:

     Մասնակիցները հանգրվանել են գեղատեսիլ Աղվերանի Kristal Resort բարձրակարգ հարմարավետ հյուրանոցային համալիրում, հասցրել են ծանոթանալ միմյանց հետ, ներկայացրել են իրենց երկրները, ցուցադրել ու կրել են ազգային տարազով շորեր, ծանոթացել են հայկական պարարվեստին, նաև սովորել պարել: Նրանք արդեն եղել են Երևանում, այնուհետև Սևանում: Մասնակիցներին հետաքրքիր անակնկալ էր սպասվում գինու և  կոնյակի գործարանում: Նրանք, որպես հուշանվեր Գագիկ Ծառուկյանի  կողմից ստացան կոնյակներ:Սպասվում են հետաքրքիր հանդիպումներ քաղաքական գործիչների, արվեստի ու մշակույթի  մարդկանց հետ: Մասնավորապես' ծրագրված է կրկին հանդիպել ԲՀԿ-ի առաջնորդ Գագիկ Ծառուկյանի, հանրաճանաչ դերասան Հրանտ Թոխատյանի հետ: Մասնակիցները կլինեն օլիմպիական ավանում:


     Օրերս «Լուսավոր ապագա» կազմակերպության «Խոստումնալից երիտասարդություն» ծրագրի ներկայացուցիչները հյուրընկալվեցին հայկական հեռուստաալիքներից մեկին և ներկայացրեցին իրենց մոտեցումները:

«Լուսավոր ապագա» /Bright Future/ հոլանդական կազմակերպության կողմից իրականացվող և Եվրոմիության կողմից ֆինանսավորվող միջազգային միջմշակութային փորձի փոխանակման երիտասարդական ծրագիրն ավելի հագեցված և արդյունավետ դարձնելու նպատակով կազմակերպիչ ընկերությունների հետ ակտիվ համագործակցել և աջակցել են` "Գագիկ Ծառուկյան" բարեգորցական հիմնադրամը, "Արաքս" թռչնաֆաբրիկան, «Կուռ» գինիները, «Լաքի» տորթերը, «Մեգերյան կարպետ» գորգերի գործարանը, «Տերյան» մշակութային կենտրոնը, "Մեր տուն" հ/կ, «Դարման» հայկական թեյեր արտադրող ընկերությունը, «Լունար-Սիլվեր» արծաթյա զարդեր արտադրող ընկերությունը, «Ժնինել» աքսեսուարներ, «Թալիանի» իտալական արտադրության ակնոցները, "Ծիրանէ" հայկական արտադրության օճառներ և յուղեր արտադրող ընկերությունը, Գագիկ Կարապետյանի անվան պարի դպրոցը, «Նուբար» երգի-պարի անսամբլը, էթնիկ վոկալիստ Անուշ Հարությունյանը, դերասանուհի Ելենա Բորիսենկոն, «Արարատ Վյու Գարդեն» ռեստորանային համալիրը, Հայ Կրթական Հիմնարկությունը, Հայ-Ռուսական (Սլավոնական) համալսարանը, Գլաձոր համալսարանը։ Միջոցառման Ինֆորմացիոն գործընկեր՝ «Նիդերլանդական օրագիր»:

Բյուրակն Իշխանյանի նիդերլանդական հուշերը-11/ Աննին, Միչը, Պոլն ու ես

-11-

Սկիզբն այստեղ՝ 1/ 2/ 3/ 4/ 5/ 6/ 7/ 8/ 9/ 10
__________________________
Բյուրակն Իշխանյանը ծնվել է 1986 թ․ Մոսկվայում։ Մեծացել է Երևանում՝ լրագրողների ընտանիքում։ Սովորել է Երևանի պետական բժշկական համալսարանում, մասնագիտացել է հոգեբուժության մեջ։ ՈՒսումնառության պրակտիկան անցկացրել է Հոլանդիայում, ապա 2011-ին Էրազմուս մունդուս կրթաթոշակային ծրագրով մեկնել է Եվրոպա՝ կլինիկական լեզվաբանություն մասնագիտությամբ սովորելու։ Ավարտելուց հետո աշխատել  է Նուբարաշենի հոգեբուժարանում և դասավանդել մանկավարժական համալսարանում, կարճ ժամանակ անց մեկնել է Դանիա՝ Կոպենհագենի համալսարանում հոգեբանություն և նյարդալեզվաբանություն մասնագիտությամբ ասպիրանտուրայում սովորելու։
Ներկայումս բնակվում է Դանիայի մայրաքաղաքում։ Մասնագիտական գործունեությունից բացի նաև գրում է պատմվածքներ, զբաղվում բլոգերությամբ և կատարում թարգմանություններ։
Աննին, Միչը, Պոլն ու ես, կամ վերջաբանանման

էս  գլուխը նոր հորինեցի, որովհետև ուղղակի չէի կարող Աննիին բաց թողնել: Էնպես որ շատ բաներ բաց եմ թողել, մոռացել, գուցե շփոթում եմ: Ինչևէ, սա վերջին գլուխն էր, սրան կհետևի վերջաբանը:

Գերմանուհի Աննիի հետ նույնպես նույն ֆորումում եմ ծանոթացել, բայց իմ՝ այնտեղ գրանցվելու մի տարի հետո: Պրահայում էի գտնվում, երբ նրանից նամակ ստացա, ու այդպես սկսկվեց մեր մտերմությունը: Աննիին առանձնացնում եմ մյուսներից, որովհետև նրա դեպքում վիրտուալն այնքան էլ շատ չէր: Կարճ ժամանակ անց իրար նամակներ ու նվերներ էինք ուղարկում փոստով, իսկ մեր ծանոթությունից երկու տարի հետո նա եկավ Հայաստան... հատուկ ինձ տեսնելու համար: Հետո, մենք գիտեինք մեկս մյուսիս ամենանվիրական գաղտնիքները ու պինդ-պինդ պահում էինք:

Հայաստան գալուց մի տարի հետո էլ հանդիպել ենք Գերմանիայում: Ես Դրեզդեն քաղաքում էի, և նա իր բնակավայրից եկավ-հասավ, որ ինձ տեսնի: Էնքան հետաքրքիր վիճակ էր: Դրեզդեն առաջին անգամ էր գալիս: Իսկ որովհետև ես արդեն գրեթե մի ամիս այնտեղ էի, տանում էի նրան տեսարժան վայրերը, հետաքրքիր ծակուծուկերը, թեև դրանք բավական քիչ էին այնտեղ:

Հաջորդ տարի էլ միայն մի վիքենդով եկավ Ամստերդամ: Խնդրեց, որ Միչին՝ ֆորումի իր ընկերներից մեկին, որին գիտեի, բայց առանձնապես մտերիմ չէի, հետը բերի:

Ես գնացի Կենտրոնական կայարան, որ նրանց դիմավորեմ: Առաջինը Միչը եկավ: Նկարները շատ էի տեսել, բայց երբ ռեալում ցցվեց դիմացս, մի պահ վախեցա: Երևում էր՝ որևէ հոդային հիվանդություն ունի, հավանաբար ռևմատոիդ արթրիտ, որովհետև ձեռքերի մատները խիստ դեֆորմացված էին, իսկ ինքը կաղալով էր քայլում:

Տասը րոպե էլ չանցավ, երբ Աննիի գնացքն էլ ժամանեց, Պոլն էլ եկավ Ռոտերդամից: Ու մենք միասին սկսեցինք չափչփել Ամստերդամը: Գազանանոց գնացինք, որը, ասում են՝ ամենահինն է Եվրոպայում կամ ամենահներից մեկը: Բայց ինձ այնքան էլ դուր չեկավ. տեղը նեղ, կենդանիները ոչ այնքան բազմազան: Միակ լավ բանն այն էր, որ այնտեղ թիթեռների տուն կար: Էնքան հավես է. մտնում ես ջերմոցային մի տարածք, որտեղ մեծ-մեծ թիթեռներ են թռչում վրայովդ, գալիս, նստում մազերիդ, փախչում, չարաճճիություններ անում: Նման բան աշխարհի ոչ մի գազանանոցում չէի տեսել, բայց առանձին թիթեռների տանը եղել էի Վիեննայում: Հետագայում, երբ եկա ու ոգևորված սկսեցի պատմել, թե Վիեննայում էսպիսի բան կար, շատերը, չնայած այդ քաղաքում մի քանի անգամ եղել էին, զարմացան, որովհետև երբևէ չէին լսել թիթեռների տան մասին:

Հետո էլի տարբեր տեղերում եղանք, զվարճացանք, կատակեցինք, վախեցանք: Ու շատ հաճախ սրճարաններում ու ռեստորաններում հաշիվը Պոլն էր փակում՝ իր սեփական պնդմամբ ու նախաձեռնությամբ:

Աննին ու Միչը կիրակի գնացին: Նույն օրն առավոտյան մենք երեքով (որովհետև Պոլը վերադարձել էր Ռոտերդամ) գնացինք Ամստերդամի զնդան, ծանոթացանք վաղուցվա դաժանություններին: Ու այնտեղից մեզ հիշատակ մնաց այս նկարը.



Վերջաբանանման

Էլի շատ բան կար պատմելու, բայց հենց հասա Երևան, բախվեցի այստեղի խնդիրներին, ու Ամստերդամում անցկացրածս մի ամիսը միանգամից փոքրացավ, տեղավորվեց հիշողությանս անկյուններից մեկում, դարձավ միայն իմը: Ու երբ ամեն անգամ վերցնում էի գրիչս, որ շարունակեմ “Գրքանմանը”, զգում էի, որ ներսից ինչ-որ բան խեղդում է, և շատ պատմություններ մնացին այդպես էլ չգրված: Հավաքելով այդ կցկտուր նշումները՝ այն ժամանակվանից երկու տարի անց փորձում եմ դարձնել մի փոքրիկ վերջաբան:

Ես չեմ պատմի, թե ինչպես անցավ վերջին օրս հիվանդանոցում: Մինչև հիմա դարակներիս խառնշտորած թղթերի մեջ պահում եմ այն թղթի կտորը, որի վրա բժիշկ Էյկհոֆն իր էլեկտրոնային հասցեն գրեց և պատվիրեց, որ հարցեր ունենալու դեպքում կապվեմ: Մինչև հիմա չեմ գրել ու չեմ էլ գրելու: Չգիտեմ՝ ինչու դեն չեմ նետում թղթի կտորը, որը մի ավելորդ բեռնվածություն է մնացած անպետք թղթի կտորների կողքին:

Ընթերցո’ղ, գիտե՞ս, թե ինչպես էի տխրում, երբ վերջին անգամ բացում էի պահարանս, վերջին խալաթս նետում կեղտոտ շորերի մեջ, հերթով հրաժեշտ տալիս բժիշկներին: Հենց այդ նույն օրը Պոլը եկավ Ամստերդամ, որ միասին որևէ հետաքրքիր բան մտածենք վերջին օրվա համար: Այդպես էլ ոչինչ չարեցինք: Ուղղակի չափչփեցինք Ամստերդամի թաղամասերը ու նեղլիկ փողոցներից մեկում միասին կոլա խմեցինք: Իսկ հաջորդ օրը երեկոյան արդեն Երևանում էի:

Ես Ամստերդամը շատ սիրեցի: Հիշում եմ՝ ինչպես էի նայում ջրերին, երբ օդանավակայան գնալուց առաջ մի վերջին անգամ տնից դուրս էի եկել: Ու տեսնում էի արտացոլանքս, որը քիչ անց անհետանալու էր ու կորչեր: Չէ’, չարտասվեցի: Ամստերդամը բարի է. սրբում է արցունքներս, որոնց պատճառը հեռվում է: Ու ես հասկացա, որ մի օր նորից վերադառնալու եմ՝ լինի դա վաղը, թե տարիներ անց: Գալու եմ, որովհետև Ամստերդամն ինձ սիրում է, որովհետև մենակությունն այստեղ իր համն ունի, ու ոչ մի տեղ երեկոն այնպես չի ճանապարհում ինձ, ինչպես Ամստերդամում:
Շարունակելի...

Метки:

• Այցելություններ տպավորություններ,
• Հետաքրքիր է,
• Նիդ.օրագրի ֆեյսբուքյան էջ

15 տարի հոգածության կարիք ունեցող երեխաների կողքին

• 1 июл, 2017 в 13:06

       

Տարիներ առաջ՝ ի ծնե, կամ ձեռք բերովի հիվանդություն ունեցող երեխաների բժշկական օգնության  կարիքները հոգալու համար, մի խումբ սրտացավ հոլանդացիներ  ու  նրանց հետ նաև մեր հայրենակից Սուրեն  Քառյանը, հիմնադրեցին «Ռաֆայել» (Rafaël ) հիմնադրամը: Նախաձեռնության հեղինակը՝  Նիդերլանդներում ճանաչված  հրատարակչություններից մեկի տնօրեն, երջանկահիշատակ  Ֆրանս վան Հելեմոնդն էր , ում հաջողել էր իր շուրջն համախմբել  ևս  յոթ գթասիրտ  համախոհների: Իրենց օգնությունն առաջարկած այս սրտացավ ու անշահախնդիր մարդիկ ձեռնամուխ եղան «Ռաֆայել» հիմնադրամի կազմկոմիտեի ստեղծմանը, որում ընդգրկվեցին այնպիսի փորձառու համակիրներ, ովքեր են՝ Եվրապարլամենտի նախկին անդամ Յ.Վ.Բերտենսը, Telegraaf մեդիա հրատարակչության գլխավոր տնօրեն Հ.Մ. Էյնկենբոմը, Լիմբուրգի մարզի նախկին թագուհու հանձնակատար Յ.Կրեմերսը, նախկին քաղաքապետեր Ս.Նոյթենսն ու Ե.Տոները, ներկայիս այլ պաշտոնեաներ:
 Այս մտահաղացումն իրագործվեց   2002 թվականին , երբ Հոլանդիայի Լիմբուրգի մարզից Հայաստանով հետաքրքրված մի խումբ  նախկին պաշտոնյաներ՝   մտահոգ հիվանդ երեխաների ճակատագրով, պարզապես, այց կատարեցին Հայաստան՝ ծանոթանալու բուժօգնության կարիք ունեցող հիվանդ երեխաների ճակատագրին ու ապրելակերպին:
«Ռաֆայելն» իր գործունեությունը ծավալեց սկզբում Հայաստանի հյուսիսային մարզերում, այնուհետև նաև  այլ շրջաններում:
Արձանագրվեց հետագա քայլեր կատարելու ծրագիրը: Առկա խնդիրները շատ էին ՝   բուժհիմնարկների շենքային անմխիթար ու  նորոգման կարոտ վիճակ,  բուժսարքավորումների թերի հագեցվածություն, անհրաժեշտ դեղորայքի պակաս: Բացեր, որոնք պետք է կարգավորվեին: Հատկապես   խոցելի վիճակում էին որբ և սոցիալապես անապահով ընտանիքների  հիվանդ  երեխաները, երբ նրանց համար  մատչելի չէր անգամ  դեղորայքի ձեռքբերումը:

Հայաստանյան տպավորություններն ազդակ  հանդիսացան Նիդերլանդներ վերադառնալուն պես ձեռնամուխ լինել Rafaël  կազմակերպության հիմնադրմանն ու գրանցմանը: Ինչու՞ Ռաֆայել, քանի, որ նա երեխաներին օգնող բժշկության Հրեշտակապետն է: Ստեղծվեց  կանոնադրություն, բացվեց բանկային հաշիվ, հիմնվեց կայք էջ, որտեղ մանրամասը տեղեկություններ զետեղվեց հիմնադրամի գործունեության, մուտք գործած ու ծախսված դրամական  միջոցների մասին:Կայքում մեկ առ մեկ ամրագրված են 15 տարիների հաշվետվությունները, այցելությունները վավերագրող լուսանկարներն  ու տեսաերիզները: Այս ամենից բացի՝ Նիդերլանդերենով, բավական նուրբ ու  պատշաճ ներկայացված է Հայաստանը, նրա պատմությունն ու այսօրվա իրավիճակը:

Անցնող 15 տարիներին Ռաֆայելի տնօրեն Սուրեն Քառյանը, կազմակերպության  անդամների հետ ՝ Հայաստան այցելելիս,  եղել է այնտեղ, որտեղ  իրավմամբ   իրենց  օգնության  կարիքն է  զգացվել:
Դեռ՝ 2002 թվականին, Հայաստան առաջին այցելության  ժամանակ, 4 հիվանդ երեխայի  դեղորայքի գնման համար, նշանակվեց ամենամսյա 15 Եվրո դրամական օգնություն: Այսօր, նմանատիպ երեխաների թիվն հասնում է 66-ի, իսկ ամենամսյա օգնությունը՝ 20-ական ևրոյի: Այս և այլ նախագծերի իրականացման համար անձնական նվիրատվություններից բացի, կազմակերպվել են բարեգործական համերգներ, ցուցահանդես-վաճառք:
 Հիմնադրամի միջոցներով ՝ շատ երեխաներ  բժշկական հետազոտման  են  ենթարկվել, որի  արդյունքում կատարվել են խիստ անհրաժեշտ  վիրահատություններ: «Ռաֆայելը» նաև բազմաթիվ  այլ նախագծեր է իրագործել: Դրանք եղել  են՝ հիվանդ երեխաների ամառային  հանգստի կազմակերպումից, մինչև բնակարանային պայմանների բարելավումը, մանկական այգիների ու խաղահրապարակների հիմնումը, տարբեր բուժհիմնարկներ  օպտիկական և այլ անհրաժեշտ սարքավորումների առաքումը: Անգամ գիրք է գրվել «Մոռացված երկիր Հայաստանը»  վերնագրով՝ հայտնի լուսանկարիչ Նիկո Բաստենսի լուսանկարներով:
«Ռաֆայել» հիմնադրամի  անդամները համեստորեն համարում են, որ իրենց 15 տարիների աշխատանքը կաթիլ է՝ օվկիանոսի ջրերում:
Սակայն դժվարին այդ ժամանակահատվածը հաղթահարած, «Աստծո բժշկության» Ռաֆայել հրեշտակապետի հետ «առնչություն»  ունեցած բոլոր բուժված ու կազդուրված հայ երեխաների համար այն  եղել է լիարժեք կյանք տանող լուսավոր ճանապարհ ...
Այսօր էլ «Ռաֆայելը» շատ ծրագրեր ունի իրագործելու Հայաստանում:

Hay Azian
«Նիդերլանդական Օրագիր»

Լուսանկարում ՝ «Ռաֆայել» հիմնադրամի ղեկավար կազմը:(լուսանկարը ՝ «Ռաֆայելի» հիմնադրամի կայքէջից):